TamSaha 173. Sayı / Nisan 2019

Liginden büyük işlere kalkışanlar Ulusal kupaları özel ve güzel kılan en önemli faktörlerden biri, alt liglerden gelen takımların yaptığı büyük sürprizlerdir. Üstelik bazen bu ekiplerin hızlarını alamayıp finale kadar geldikleri, hatta kupayı aldıkları dahi görülmüştür. Futbol Tarih Onur Erdem Türkiye’de bugüne dek Türkiye Kupası’nı kazanan tek alt lig takımı, Ankaragücü oldu. Başkentin sarı-lacivertlileri, ikinci ligde müca- dele ettikleri 1980-81 sezonunda, Türkiye Kupası’na ikinci kademe- den katılmış ve bu turda, Düzce- spor’u 2-0 yenerek tur atlamışlardı. Sonrasında Muhafızgücü’nü 1-0, Konya-spor’u da 5-2 yenerek saf dışı bırakan Ankaragücü, beşinci turda da Orduspor’a 2-1 ve 0-0’lık skorlarla üstünlük sağlamıştı. Al- tıncı turda da son şampiyon Altay’ı 1-0 ve 1-2’lik skorların ardından kupanın dışına iten Ankaragücü böylece çeyrek finale yükselmişti. Ankaragücü’nün çeyrek finaldeki rakibiyse Beşiktaş’tı. İstanbul’daki ilkmaçı Beşiktaş, Necdet Ergun ve penaltıdan RasimKara’nın golle- riyle 2-0 kazandığında, çoğu kişiye göre işi erkenden bitirmişti. Fakat Ankara’daki rövanşta Fuat Akyüz ve Mehmet Şahin’den gelen goller sayesinde Ankaragücümaçı uzat- malara götürüyor, bu bölümde de İrfan Ertürk’ün topu ağlara gönder- mesi neticesinde karşılaşmadan 3-0 galip ayrılarak adını yarı finale yazdırıyordu. Yarı finalde de renk- taşı Fenerbahçe ile eşleşen Anka- ragücü, İstanbul’daki ilkmaçı Mehmet Şahin’in golüyle 1-0 ka- zanmayı başarırken, evindeki rö- vanştan da 1-1’lik beraberlikle ayrı- lıyor ve böylece finaldeki yerini alıyordu. Ankaragücü’nün finaldeki rakibiyse Boluspor olmuştu. Taraf- lar ilk olarak 6 Mayıs’ta Ankara’da karşı karşıya gelirken, Mehmet Şahin ve Sadık Aksöz’ün golleriyle 2-1’lik galibiyete uzanan Ankara- gücü, az da olsa bir avantaj elde edi- yordu. Bir hafta sonra Bolu’da oynanan ikinci maçtaysa “gol” sesi çıkmıyor ve böylece Ankaragücü, Türkiye Kupası’nı müzesine götü- ren ilk alt lig takımı olarak tarihe geçiyordu. İşin ilginci, sarı-lacivert- liler o sezon İkinci Lig B Grubu’nda Sakarya-spor’un ardından ikinci sırada kalmış ve Birinci Lig’e yük- selme fırsatını kaçırmışlardı. Ancak Türkiye Kupası şampiyonu takımın da Birinci Lig’de oynayacağına dair bir yönetmelik güncellemesi yapılmasıyla birlikte Ankaragücü, ertesi sezonu Birinci Lig’de geçirme hakkını elde etmişti. 84 85 1980-81 Türkiye Kupası Finali Ankaragücü-Boluspor: 2-1, 0-0 Bu sezon Ziraat Türkiye Kupası’nda belki de en çok dikkat çeken nokta, Ümraniyespor’un ortaya koyduğu performans oldu. 1938 yılında kurulmasına rağmen çok uzun yıllar boyunca amatör seviyede yarışan kırmızı-beyazlı ekip, tarihinde hiç Süper Lig’de oynamadığı gibi, Spor Toto 1. Lig’e de sadece üç sene önce yüksel- mişti. İçinde bulunduğumuz sezonda Ümraniyespor bir yandan Süper Lig’e çıkma mücadelesi veriyor belki ama onları asıl gündeme oturtan, Türkiye Kupası’nda yarı finale kadar gelmiş olmaları… Kupada beşinci turda Fenerbahçe’yi her iki maçta da tek golle devirerek devre dışı bırakmayı başaran Ümraniyespor, çeyrek finalde de Trabzonspor’u 0-0 ve 3-1’lik skorlarla eleyerek eşine az rastlanır bir başarıya imza attı. Ümraniyespor’un yarı finaldeki rakibiyse, kupanın son şampi- yonu konumundaki Akhisarspor oldu. Biz de bu başarıdan hareketle, futbol dünyasında alt lig takımlarının ulusal kupalarda final, hatta şampiyon- luk görmelerine dair başlıca hikâyeleri derledik. Listemizde Türkiye’den yer alan tek takımsa Ankaragücü… Futbol tarihinde geçmişe doğru git- tiğimizde, alt liglerden takımların ulusal kupalarda yaptıkları büyük sürprizlere dair belki de ilk çarpıcı örnek olarak karşımıza, 1948 yı- lında, Raa ve Kenty takımları ara- sında oynanan İsveç Kupası finali geliyor. Aslında bu sezon, alt ligler- den gelen bir takımın İsveç Kupa- sı’nı kazanması kesindi zira İsveç futbolunun birinci kademesini teşkil eden Allsvenskan takımları, millî takımın Londra Olim- piyatları için yapacakları hazırlıklar düşünülerek, ku- paya dâhil edilmemişti. Yine de Raa ve Kenty ekipleri, İsveç futbolunun üçüncü kademesinde yer almaktaydı ve İkinci Lig takımlarını geçip finale kalmaları da beklenen bir şey değildi. Fakat kupaya ilk ön eleme turundan katılan bu iki ekip, yedişer takımı saf dışı bırakarak finalde birbirlerine rakip olmayı başarmıştı. Final mücadelesiyse Raa’nın tek taraflı gövde gösterisi şeklinde geçmiş ve mavi-beyazlı ekip, mücadeleden 6-0 galip ayrılarak tarihinin en büyük başarısına imza atmıştı. 1948 İsveç Kupası Finali Raa-Kenty: 6-0 Napoli, 1960-61 sezonunda Serie A’yı küme düşme hattında bitirmiş ve bunun sonucunda da 1961-62 sezo- nunu Serie B’de geçirmek zorunda kalmıştı. Buna rağmen Napoli, İtalya Kupası’nda çok üst düzey bir performans ortaya koymaktaydı. Sırasıyla Alessandria, Sampdoria ve Torino’yu saf dışı bırakarak çeyrek finale kadar gelen Napoli, bu turdaysa Roma’ya tek golle üstünlük sağlaya- rak yarı finale yükselecekti. Napoli, yarı finalde de o günlerde Serie A’da yer alan Mantova’ya 2-1’lik üstünlük sağlamayı bilmişti. Bunun sonucunda Napoli, finalde SPAL’ın rakibi olmuştu. Roma Olimpiyat Stadı’nda oynanan karşılaşmada Napoli, Gianni Corelli’nin golüyle 1-0 öne geçerken, kısa süre içinde SPAL, Dante Micheli ile skora dengeyi getirmiş ve ilk yarı da 1-1’lik eşitlikle sona ermişti. İkinci yarının büyük bölümünde de skor değişmezken, 78. dakikada Pierluigi Ronzon’un golü neticeyi belirleyecek ve bu golle maçı 2-1 kazanan Napoli de tarihinin ilk İtalya Kupası şampiyonluğunu yaşayacaktı. 1961-62 İtalya Kupası Finali Napoli-SPAL: 2-1