Basic HTML Version
da kalacak ve burada ‹talya’y› devi-
rerek bronz madalyayla teselli bula-
cakt›.
Flamengo efsanesinin
bafl mimar›
Zico’nun Millî Tak›m kariyerinden
tekrar kulüpler düzeyindeki kariyeri-
ne dönecek olursak… Flamengo o
y›llarda Zico’nun önderli¤inde Gü-
ney Amerika’n›n en görkemli futbol
tak›mlar›ndan biri olma yolundayd›.
1979’da tak›m Rio flampiyonas›nda
bir kez daha zafere ulaflt›. Zico bu
turnuva içerisinde oynad›¤› 17 maç-
ta 26 gol atarak yine hayret verici bir
yüzde yakalamay› baflarm›flt›.
1980’e gelindi¤in-
deyse Flamengo,
1971’den beri dü-
zenlenmekte olan
Brezilya flampiyo-
nas›nda da nihayet
mutlu sona ulaflt›.
Bu baflar›da da en
büyük pay, oyna-
d›¤› 19 maçta 21
gol atan ve flampi-
yonan›n gol krall›-
¤› unvan›na da sa-
hip olan Zico’ya
aitti.
Flamengo’nun büyük yürüyüflünün
zirveye vard›¤› y›lsa 1981 y›l› oldu.
O y›l Güney Amerika’n›n kulüpler
düzeyindeki en önemli turnuvas›
olan Libertadores Kupas›’nda müca-
dele eden Flamengo, burada da ra-
kip tan›mayacak ve finalde fiili’den
Cobreloa’y› iç sahada 2-1, deplas-
manda 1-0, tarafs›z sahada da
2-0’l›k sonuçlarla devirerek kupaya
uzanacakt›. K›rm›z›-siyahl›lar›n fi-
naldeki üç maçta att›¤› dört golün
dördünde de Zico’nun imzas› vard›.
Flamengo, tarihinin ilk ve bugüne
kadarki tek Libertadores Kupas› flam-
piyonlu¤unu yaflarken, Zico turnuva
boyunca att›¤› 11 golle kupan›n gol
kral› olmay› da baflarm›flt›.
Libertadores Kupas›’n›n kazan›lma-
s›, Flamengo’ya ayn› zamanda K›ta-
lararas› Kupa’da, Avrupa flampiyonu
Liverpool’un karfl›s›na ç›kma f›rsat›n›
da sunmufltu. Tokyo’daki maçta ‹n-
giliz ekibini de 3-0’l›k net bir sonuç-
la dize getiren Flamengo bir anlam-
da dünyan›n en büyü¤ü oldu¤unu
resmiyete döküyordu. Zico her ne
kadar bu maçta gol atamad›ysa da
at›lan gollerin haz›rlay›c›s› olarak yi-
ne klas›n› konuflturmay› bilmiflti. Za-
ten karfl›laflma sonras›nda “maç›n
y›ld›z›” ödülüyle de onurland›r›lm›fl-
t›. Bu baflar›lar y›lsonunda baflka
ödülleri de beraberinde getirdi. Zico
dört y›l aradan sonra ikinci kez Gü-
ney Amerika’da y›l›n futbolcusu se-
çilirken ‹talya’n›n Guerin Sportivo,
‹spanya’n›n El Balon, Venezuela’n›n
El Mundo ve Brezilya’n›n Placar der-
gileri ve gazeteleri taraf›ndan da
dünyada y›l›n futbolcusu ilân edildi.
1982 Dünya Kupas› ve
Rossi floku
1981 y›l›nda gelen bu büyük baflar›-
lar sonras› Zico’nun 1982 yaz›nda
‹spanya’da düzenlenecek Dünya
Kupas›’nda en çok parlayan y›ld›zla-
r›n bafl›nda gelmesi bekleniyordu.
Brezilya Millî Tak›m› da ço¤u futbol
otoritesinin nazar›nda, 1970’te ülke-
ye son dünya flampiyonlu¤unu yafla-
tan ekipten beri gelen en iyi Brezil-
ya’yd› ve kupan›n da 1 numaral› fa-
vorisiydi.
Turnuvaya çok iyi bir girifl yapan ve
ilk turda oynad›¤› üç maç› da kaza-
narak rakip fileleri tam 10 defa sar-
san Brezilya, kendisine duyulan gü-
veni bofla ç›karmamaktayd›. Üstelik
Sambac›lar ikinci tur gruplar›na da
ayn› h›zla bafllayacak ve son flampi-
yon Arjantin’i 3-1’le devirecekti. An-
cak bir sonraki maçta turnuvaya tu-
tuk bafllayan ‹talya’ya karfl› bu kez
Brezilya tutuluyor ve Paolo Rossi’nin
hat-trick yapt›¤› müsabakay› ‹talyan-
lar 3-2 kazanarak yar› finale kalan
taraf oluyordu. Zico oynad›¤› befl
maçta att›¤› dört gol
ve yapt›¤› dört asist-
le kupa bitiminde
turnuvan›n en iyi
üçüncü oyuncusu
seçilerek bronz top
ödülünü alsa da bu-
nun gerçekte bekle-
nenden, hatta hak
edilenden çok daha
az olmas›, hayal k›-
r›kl›¤›n› da berabe-
rinde getirmiflti.
K›sa süren ‹talya
maceras›
1983 y›l›n›n ortala-
r›nda, Zico uzun y›l-
lard›r tekliflerini geri
çevirdi¤i Avrupa ku-
lüplerine daha fazla
karfl› koyamad› ve ilginç bir flekilde,
‹talya’n›n iddial› kulüplerinden biri
olmayan Udinese’ye transfer oldu.
‹talya’daki ilk sezonunda bireysel
olarak üstüne düfleni fazlas›yla ya-
pan Zico, 24 maçta s›rt›na geçirdi¤i
Udinese formas›yla rakip kalecileri
19 kere ma¤lup etmiflti. Böylece gol
krall›¤› yar›fl›nda da kendine ikinci
s›rada yer bulmufltu. Kald› ki birinci
s›radaki Platini’nin ondan sadece bir
gol fazlas› vard›. Platini’nin Juven-
tus’unun sezonu 57 golle flampiyon
tamamlad›¤›, Zico’nun Udinese’si-
nin ise 47 golle dokuzuncu s›rada
kald›¤› ve Zico’nun Platini’den alt›
maç daha az oynad›¤› düflünüldü-
¤ünde, Beyaz Pele’nin bireysel per-
formans›n›n ne denli etkileyici oldu-
¤u çok daha net bir biçimde ortaya
ç›kabilir. Zaten sezon sonunda Zico,
Serie A’da y›l›n oyuncusu da seçildi.
1984-85 sezonundaysa Udinese’nin
hedeflerini büyütememesi ve Zi-
co’nun akl›nda sürekli Flamen-
go’nun olmas› neticesinde bu birlik-
telik daha fazla sürmedi. Y›ld›z
oyuncu 16 maç daha ‹talyan ekibi-
nin formas›n› giymesinin ard›ndan
1985 bafllar›nda solu¤u yeniden yu-
vas›nda, Flamengo’da ald›.
1986 Dünya
Kupas›
Meks ika’daki
1986 Dünya
Kupas›,
Zi-
co’nun futbol-
culuk kariye-
rindeki
son
Dünya Kupas›
olacakt›. Ele-
melerde sakat-
l›¤› yüzünden
forma giyeme-
yen Zico, tur-
nuvan›n
ilk
maçlar›nda da
riske edilmeye-
rek yedek kulü-
besinde bekle-
tilecekti. Yine
de Brezilya oy-
nad›¤› ilk dört maç› gol yemeden ka-
zanarak çeyrek finale kalmay› bafla-
racakt›.
Çeyrek finalde Fransa karfl›s›nda,
t›pk› dört y›l öncesinde ‹talya önün-
de oldu¤u gibi dramatik bir maç
bekliyordu Brezilya’y›. Zico’nun ku-
lübeden takip etti¤i ilk yar›da Brezil-
ya, Careca ile önce geçse de devre-
nin sonlar›na do¤ru Platini durumu
1-1’e getirmeyi bilmiflti. ‹kinci yar›-
da Zico son 20 dakikada oyuna gir-
di ve girdikten iki dakika sonra da
Brezilya bir penalt› vuruflu kazand›.
Duran toplardaki ustal›¤›yla bilinen
Zico topun bafl›na geçti ama sakatl›-
¤›n›n da etkisiyle mi bilinmez, bek-
lenmeyen oldu ve topu kaleci Joel
Bats’a niflanlad›. Ard›ndan maç ön-
ce uzatmalara sonra da seri penalt›
vurufllar›na gitti. Zico bu kez 11
metreden hedefi bulmay› bilecekti
ancak Socrates ile Julio Cesar’›n ka-
ç›rd›¤› penalt›lar, Sambac›lar›n bir
defa daha yar› finalin efli¤inde havlu
atmas›na neden olacakt›.
Brezilya’da son demler
ve Japonya günleri
Zico’nun kariyerinin bundan sonra-
s›, hem yafl›n›n ilerlemesi hem de
eski sa¤l›¤›na kavuflamamas› nede-
niyle eskiye oranla pek parlak olma-
d›. Büyük y›ld›z›n vedas›ysa, 1989
y›l›n›n Aral›k ay›nda Brezilya fiam-
piyonas›’nda oynanan bir Flamen-
go-Fluminense derbisiyle geldi. Zi-
co, Flamengo kariyeri boyunca oy-
nad›¤› 731 maçla kulüp tarihinin en
çok maça ç›kan ikinci, att›¤› 508
golle de en çok gol atan birinci
oyuncusu olmufltu. Ayr›ca Maraca-
na Stad›’nda att›¤› 333 golle bu stat-
ta en çok gol atan isimdi.
1990 y›l›nda Brezilya’da baflkanl›¤a
seçilen Fernando Collor do Mello
taraf›ndan spor bakanl›¤›na atanan
ve ülkesinde bir y›l kadar bu görevi
yürüten Zico’nun futbol oynama he-
vesiyse bir türlü geçmemiflti. 1991
sonlar›nda Zico’ya Japonya’n›n o
zamanki ikinci liginde mücadele
eden Sumitomo Metals tak›m›ndan
transfer teklifi geliyor ve 39 yafl›na
girmek üzere olan efsane, yaklafl›k
iki y›ld›r uzak oldu¤u futbola, bu
teklifi kabul ederek geri dönmeye
karar veriyordu. 1992 y›l›nda Sumi-
tomo’nun ikinci ligi zirvede tamam-
lay›p, 1993 y›l›nda kurulacak olan
Japonya J Ligi’ne kat›lma hakk› elde
etmesinde de en büyük pay 31 maç-
ta 27 gol atan Zico’nundu. Yeni ku-
rulan bu ligde Sumitomo isim de¤ifl-
tirerek Kashima Antlers ad›yla yer
alacakt›. J Ligi’nin iki aflama halinde
oynanan ilk sezonunda da ilk afla-
mada Kashima Antlers’la futbolcu-
luk kariyerinin son flampiyonlu¤unu
yaflayan Zico, 1994 y›l›nda futbola
ikinci ve son kez bu tak›mda veda
etti. Arkas›nda oynanm›fl toplam
1180 maç ve at›lm›fl 826 gol b›raka-
rak…
Teknik direktörlü¤e ilk ad›m
Zico futboldan tabii ki kopmad›. Ak-
tif futbolculu¤u b›rakmas›n›n ard›n-
dan bu kez plaj futbolunun önemli
isimlerinden biri olarak futbolsever-
lerin karfl›s›na ç›kt› ve 1995 Plaj Fut-
bolu Dünya Kupas›’nda gol kral›
olup Brezilya’y› flampiyonlu¤a tafl›-
d›. Tabii bu arada kendisi Japonya
ile olan ba¤lar›n› da koparmam›flt›
ve Kashima Antlers’da teknik dan›fl-
man olarak görev yapmaktayd›.
76
TamSaha
TamSaha
77