Basic HTML Version
b. Nöromusküler çalışma. Örnek; tek-
nik, sürat, elastik kuvvet, maksimal kuv-
vet
c. Enerji sistemleri çalışması. Örnek;
değişik dayanıklılık çalışmaları
d. Aerobik olarak normale dönme,
jog, esnetme
Tek ünite uygulandığı günlerde:
a. Aerobik çalışma/Genel çalışma/
Normale dönme
b. Nöromusküler çalışma
c. Anaerobik dayanıklılık
Yukarıda Dick’e göre verilen ünite dü-
zenleme örneklerinde belirtilen şıklardan
“c” şıkkı hiçbir zaman “b” şıkkından önce
uygulanmamalıdır (4).
Korobov’a göre antrenman bileşenleri:
Korobov daha az deneyimli sporcular
için antrenman içeriğinin şu sırayla oluş-
turulmasını önermektedir (3,9).
• Önce yeni teknik ve taktik öğelerin
öğrenilmesi ve geliştirilmesine yönelik ça-
lışmalar yapılmalı
• Sürat ve / veya koordinasyon geliş-
tirilmeli
• Kuvvet geliştirilmeli
• Dayanıklılık geliştirilmeli
Weineck’e göre antrenman bileşenleri:
Weineck aynı amaçla biraz daha farklı
olan şu sıralamayı önermektedir (9).
• Koordinasyon çalışmaları
• Sürat
• Çabuk kuvvet veya maksimal kuvvet
• Süratte ve kuvvete devamlılık
• Dayanıklılık
Ana bölümde antrenman bileşenlerinin
(öğe) uyumu
Ana bölümde antrenmanın amacı
uygulanır. Isınmayı takiben başlayan ana
bölümde, beceri öğrenimine yönelik ça-
lışmalar, taktik çalışmalar, kondisyonel
çalışmalar yapılarak (kuvvet, sürat, daya-
nıklılık ve koordinasyon çalışmaları gibi),
oyunlar uygulanarak, teknik-taktik bece-
riler ve kondisyonel yetiler geliştirilirken,
ayrıca bu sırada psikolojik kalite de zen-
ginleştirilmeye çalışılır (5).
Her antrenman öncesi asıl bölümde
çalışılacak özelliklerin, hedeflerin veya
alt bölümlerin planlanması gerekir. Bu alt
bölümlerin sayısı ikiyi geçmemelidir. Ör-
nek vermek gerekirse; ana bölüm, sürat
antrenmanı ve taktik antrenmanı olarak
ikiye ayrılabilir. Antrenmanda çalışılacak
özelliklerin veya alt bölümlerin ikiyi geç-
mesi, hedeflerin tam olarak gerçekleş-
tirilmesini engelleyebilir ve antrenman
süresini ihtiyacın üstünde uzatabilir.
Bir seans antrenman hedefleri ile haftalık
(mikro), makro (aylık) ve yıllık antrenman
hedefleri uyumlu olmalıdır. Hedefler
sporcuların performans seviyesine, po-
tansiyeline, kabiliyetine ve ihtiyaçlarına
göre belirlenmelidir (5).
Ana bölümde çalışılacak antrenman
bileşenlerinin (öğe) uyumu ile ilgili bilgi-
lendirme, gerekçeler ve dikkat edilmesi
gereken ayrıntılar aşağıda verilmiştir (3).
Teknik ve taktik:
Antrenman biriminin
ana bölümünün başında teknik ve taktik
öğelerin çalışılması, sinir hücreleri henüz
dinlenmiş bir durumdayken öğrenmenin
daha etkili olduğu gerekçesine dayan-
maktadır. Eğer bir teknik öğenin öğrenil-
mesi ve yetkinleştirilmesi hız, kuvvet ya
da dayanıklılık alıştırmalarından sonra
yapılırsa, bu durumda bellekte kalması
yorgunluk tarafından engellenecektir. Do-
ğal olarak, burada sözü edilen yorgunluk,
bir uyarıcıya tepki verme kapasitesinde
bir eksiklik anlamına gelen merkezi sinir
sistemi yorgunluğudur. Eğer tekniğin yet-
kinleştirilmesi ağır ve yorucu bir çalışma
gerektiriyorsa, bu tür alıştırmalar sonraki
bölümlerde ve genellikle de hız alıştırma-
larının ardından yapılmalıdır.
Hız - sürat:
Süreleri oldukça kısa olsa da,
hız geliştirmeye ve yetkinleşmeye yönelik
alıştırmaların yeğinliği (şiddeti) genellikle
çok yüksektir. Bu tip alıştırmalar sporcu-
nun rahat ve çoğunlukla dinlenik olduğu
durumlarda ve bütün potansiyelini kulla-
nacağı çalışmalardır. Bu tür alıştırmaların
kuvvet ve dayanıklılık alıştırmalarından
önce yapılmasının nedeni budur. Eğer,
sporcunun asıl amacı maksimum hızı ge-
liştirmekse bu alıştırmalar ısınmadan son-
ra yapılmalıdır. Benzer biçimde asıl amaç
eşgüdüm (koordinasyon) ise, bu ana bö-
lümün hemen başında yapılmalıdır.
Kuvvet:
Kuvvet geliştirici bütün alıştırma-
lar, teknik ve hız yetkinleşmeye yönelik
hareketlerin ardından yapılır. Ağır yükler
ve ek ağırlıklarla yapılan alıştırmalar hızı
azalttığı için kuvvet çalışmalarının, teknik
ve hız çalışmalarından sonra yapılması
önerilir.
Genel ve /veya özel dayanıklılık:
Bu tür
alıştırmalar genellikle birim antrenmanın
son bölümüne gelecek biçimde planlanır.
Oldukça zorlayıcı ve yorucu olması nede-
niyle, bu alıştırmalar sonrası sporcunun
beceri kazanacak ya da hız geliştirecek bir
durumda olması oldukça zordur.
Yukarıda verilen antrenman bileşen-
lerinin uyumu: Yeni başlayan sporcular
için asıl amaç öğrenme olduğundan, bu
sporcular için düzenlenmiş antrenman bi-
rimleri sürekli olarak belirtilen sıralamayı;
teknik, sürat, kuvvet, dayanıklılık dizilişini
izlemelidir.
Bunun yanı sıra dikkat edilmesi gereken
iki önemli ayrıntı vardır:
1. Verilen sıralama takım sporlarında
kullanılan ve belli bir yorgunluk düzeyin-
de yapılması gereken bazı alıştırmaların
yapılması ile karıştırılmamalıdır. Bu gibi
durumlarda antrenörün amacı; öğrenme-
den çok belli yarışma koşullarında ant-
renman yaptırmaktır.
2. Günlük amaçlara ulaşıldıktan sonra
antrenör, genellikle kondisyon programı
olarak adlandırılan, 15 -20 dakikalık des-
tek fiziksel gelişim planlayabilir. Bu tür bir
program, sporcuların tam bir tükenme
durumuna ulaşmadıkları ve aşırı zorlayı-
cı olmayan antrenman birimleri için dü-
şünülebilir. Destekleyici fiziksel gelişme
programı, spor dalında öne çıkan biyo-
motorik özellikler geliştirilir.
Üçüncü evre:
Eğitsel oyunlar, antrenman
maçı.
Bitiriş bölümü (Soğuma):
Organizmayı sa-
kinleştirici, dinlendirici alıştırmalar ve de-
ğerlendirmenin yapıldığı bölümdür.
Bir antrenman biriminin dış çerçevesi
oluşturulurken dikkat edilmesi gereken
temel konu; sürat ve kuvvet çalışmaları-
nın dinlenmiş organizmayla gerçekleşti-
rilmesidir. Antrenman biriminin başında
topla yapılacak çalışmalar konsantras-
yon nedeni ile dayanıklılık çalışmalarının
önünde yer almalıdır.
Birim antrenman bölümleri (Isınma/
Ana/Bitiriş)
Hazırlık bölümü (Isınma)
Sporcuları, antrenmanlarda ve maç-
larda öngörülen belli görevlere, bedensel
ve psikolojik yönden en uygun şekilde
hazırlamayı ve uyum sağlamayı amaç edi-
nen çalışmalar ısınma olarak tanımlanır.
Isınma diğer bir deyişle; organizmanın
yüksek yoğunluktaki yüklenmelere ha-
zırlığıdır. Yüklenmeden amaç esnekliğin,
motorik dengenin, psikolojik uyumun
sağlanmasıdır. Daha genel bir ifade ile
organizmaya en iyi biçimde işlerlik kazan-
dırmaktır (14).
Isınmada amaçlar:
• Sinirsel ve kassal performansın ısın-
ma yolu ile artırılması, iskelet sisteminin
ve kas guruplarının bir hareketi uygula-
maya hazır duruma getirilmesi.
• İdeal bir verime, güce erişebilmek
ve en uygun performans hazırlığı için or-
ganizmada değişiklikler sağlanması
• Psikolojik performans hazırlığının
yapılması
• Müsabaka şartlarındaki özel durum-
lara uyum
• Sportif sakatlıklarının önlenmesi
Isınmada temel prensipler:
Isınma yavaş yavaş ve gittikçe ar-
tan bir tempoda yapılmalıdır. Çabuk ve
kısa bir zamanda yapılırsa, sakatlanma
ve yorgunluk meydana gelebilir. Isınma
alıştırmalarının şiddeti, vücut ısısını artır-
malı, terlemeye neden olabilmeli, fakat
yorgunluk meydana gelmemelidir. Vücut
ısısının 1 °C kadar yükseltilmesi yeterlidir.
Süre olarak genel anlamda 15-30 dakika
öngörülmüştür (6).
Isınmaya yaklaşık olarak müsabaka-
dan 30-35 dakika önce başlanmalı, 10-15
dakika kala tempo düşürülmeli ve 5 daki-
ka kala bitirilmiş olmalıdır. Ayrıca ısıyı ko-
ruyan giysilerin, ısınma süresince giyilme-
si ve sporcunun müsabakaya hazır hale
gelinceye kadar çıkartılmaması gereklidir.
Sporcular ısındıktan sonra kesinlikle so-
ğuk içecekler almamalıdır. Isınma süresi-
nin 1/3’ü genel ısınma, 2/3’ü özel ısınma
şeklinde olmalıdır (6).
Ana bölüm
Ana bölümde antrenman bileşenleri
Birim antrenman hazırlanırken, di-
ğer mikro döngüyle olan ilişkiler çerçe-
vesinde ele alınmalıdır. Buna ek olarak
daha büyük antrenman dilimlerinin
(aylık antrenman) amaçları göz önünde
tutulmalıdır. Normal durumlarda birim
antrenmanda pek çok ağırlık noktası bu-
lunduğundan bunların sıralaması büyük
önem taşır. Aksi halde amaçlanan sonuç-
lar elde edilemez.
Singer’e göre antrenman bileşenleri:
• Kondisyon (topla bağlantılı olarak)
• Teknik
• Taktik
• Yukarıdaki konuların oyun içinde uy-
gulanması
Bu örneğin zayıf yönleri vardır. Kon-
disyon çalışmaları değişik tür ve metotla
geliştirilir. Bu da organizmada değişiklik
yaratır. Örneğin; sürati, çabuk kuvveti ve
dayanıklılığı içeren çalışmalar yoğun yük-
lenmeler altında yapılacağından, sporcu
bitkin düşeceğinden, teknik - taktik çalış-
ma yapılması güçleşir (8). Singer’in öneri-
si günümüzün bilgileri ışığında uygulana-
bilir görülmemektedir.
Martin’e göre antrenman bileşenleri:
• Taktik
• Teknik
• Kondisyon çalışmaları yapılmalı.
Bu iki görüş karşılaştırıldığında, ta-
mamen birbirinden farklı oldukları gö-
rülmektedir. Martin’e göre; kondisyon
antrenmanında, önce sürat ya da kuvvet,
sonra dayanıklılık çalışılmaları yapılmalı;
• Sürat için: Reaksiyon - sürat çalışmaları
yapılmalı.
• Kuvvet için: Maksimal kuvvet çalışma-
ları ya da çabuk kuvvet çalışmaları yapıl-
malı.
• Dayanıklılık için: Süratte devamlılık,
kuvvette devamlılık ve sonra dayanıklılık
çalışmaları yapılmalıdır (8).
Dick’e göre antrenman bileşenleri:
Çok sayıda ünite uygulandığında:
a. Isınma ve /veya hareketlilik
Futbol Gelişim
66
67
Futbol Gelişim