1934 ve 1962 Dünya Kupası'nda şampiyonluğu finalde kaçırsalar da Josef Venglos'la altın çağlarına ulaştılar. 1972'de Avrupa Şampiyonu yaptığı U23 kadrosunu A takıma taşıyan Venglos, 1976'da Avrupa Şampiyonluğu ile noktalanan en büyük zaferin baş mimarıydı. 1980'deki Olimpiyat Şampiyonluğu'nun altında da yine onun imzası vardı. 1996'daki Avrupa ikinciliği ise pek çok Çek oyuncuyu Avrupa'nın en "çekici" yıldızları yaptı. Artık o "altın jenerasyon" yok ama Çekler eski günlerinin peşinden inatla koşuyor. EURO 2016 finallerine bir kez daha isimlerini yazdırırken tek farklı galibiyetlerle efektif sonuçlar aldılar.
TamSaha Dergisi Ekim Sayısı
Avrupa'yla eş zamanlı olarak 19. yüzyılın son yıllarında popülerleşen futbol, Çek Krallığı topraklarında 1890'lı yıllarda yaygınlaş- maya başlar. 1892 yılında Slavia, 1893'te Sparta Prag takımları kurulur. 1896 yılında ilk lig şampiyonası düzenlenir ve her yıl düzenlenmeye devam eder. Böyle bir organizasyon, bir üst kurum olmaksızın sağlıklı işleyemediği için Çek Futbol Federasyonu 19 Ekim 1901'de kurulur. 1907 yılında FIFA tarafından kabul edilen Çek Futbol Federasyonu'nun üyeliği, ülke o sırada Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun bir parçası olduğu için bir sene sonra iptal edilir. Çek Krallığı, Çekoslovakya olarak bağımsızlığını 1918 yılında kazandıktan 5 yıl sonra 1923 yılında FIFA'ya bir kez daha üye olarak alınır. FIFA'ya üye olmadığı 16 yıl süresince 1911 yılında düzenlenen Avrupa Amatörler Şampiyonası'nda zafer kazanan Çek Cumhuriyeti, 1920 Antwerp Olimpiyatları'nda ikinci olur. Fakat bu ikinciliğin sebebi sahada alınan mağlubiyet değil, Çek oyuncuların maçın 39. dakikasında hakemin kararına kızıp sahayı terk etmesidir.
Çekoslovakya 1934 yılında düzenlenen ikinci Dünya Kupası'nda Planicka, Puc ve Nejedly gibi oyuncularının katkılarıyla ikinci olur. Şampiyonluğu, finalin uzatmalarında 2-1 yenildikleri İtalya'ya kaybederler.
1960 yılında düzenlenen ilk Avrupa Şampiyonası'na katılma başarısını gösteren Çekoslovakya Millî Takımı, yarı finalde Sovyetler Birliği'ne 3-0 mağlup olsa da üçüncülük maçında ev sahibi Fransa'yı 2-0 yenmeyi başarır. Bu başarı 2 sene sonra düzenlenen Dünya Kupası'ndaki daha büyük başarının yolunu açar. Şili'de düzenlenen kupada Çekoslovakya finale yükselir. Ancak bu defa da Brezilya'ya 3-1 mağlup olup bir kez daha finalde kaybetmenin üzüntüsünü yaşarlar. Josef Masopust'un turnuva sonrası "Avrupa'nın En İyi Futbolcusu" ödülünü alması bir tesellidir Çekler için. 1960 Avrupa Şampiyonası ve 1962 Dünya Kupası'nın takımlarını çalıştıran Rudolf Vytlacil, 1964 Tokyo Olimpiyatları'nda finalde bu kez Macaristan'a kaybederken, Çekler yine ikinciliğe takılıp kalır.
1972 yılında Jozef Venglos ve Jan Fabera'nın çalıştırdığı Çekoslovakya U23 Takımı Avrupa Şampiyonluğu'nu elde eder. Bu takımın temelini oluşturduğu A Millî Takım ise 1976 yılında Avrupa Şampiyonu olarak "müzmin ikinci" Çekoslovakya'ya ilk büyük başarıyı kazandırır. Yugoslavya'da düzenlenen turnuvada yarı finalde Hollanda'yı 3-1, finalde de Federal Almanya'yı penaltı atışları sonucu mağlup eden Çekler kupayı havaya kaldırır. Bu takımın Viktor gibi müthiş bir kalecisi, Ondros gibi sağlam bir defans oyuncusu, orta sahada da Panenka ve Moder'in oluşturduğu çok iyi bir tandemi vardır.
Hemen hemen aynı takım, Jozef Venglos yönetiminde 1980 yılında İtalya'da düzenlenen Avrupa Şampiyonası'nda üçüncü olur. Aynı yıl Moskova Olimpiyatları'nda ise altın madalya kazanır.
1993 yılında Doğu Bloğu'nun dağılmasının ardından Çekoslovakya, Çek Cumhuriyeti ve Slovakya olarak ikiye ayrılır. Bunun sonucunda yeni bir Çek Cumhuriyeti takımı oluşturulur. Bu takım 1996'da İngiltere'de düzenlenen Avrupa Şampiyonası'nda müthiş bir performans gösterirken, finalde Almanya'ya altın golle 2-1 mağlup olur.
EURO 96 finallerinde Almanya, İtalya ve Rusya ile aynı grupta yer alan Çeklerin işi başlangıçta hiç de kolay görünmez. Pavel Nedved'li, Karel Poborskky'li, Pavel Kuka'lı, Jiri Nemec'li ve Fenerbahçeli Michal Kadlec'in babası Miroslav Kadlec'li o kadro, grup maçlarına 2-0'lık Almanya yenilgisiyle başladığında da kötümser tahminciler haklı çıktıklarını düşünür. Lâkin Dusan Uhrin'in öğrencilerinin söyleyecek sözleri vardır. İtalya'yı Nedved ve Bejbl'ın golleriyle 2-1 yenen Çekler için Rusya ile oynayacakları son grup maçı bir tür finale dönüşmüştür. Ruslar karşısında Suchoparek ve Kuka'nın golleriyle ilk 20 dakikada 2-0'ı yakalayan Çekler, artık İtalya'nın Almanya karşısında puan kaybetmesini beklemektedir. Fakat işler hiç de beklendiği gibi gitmez. Ruslar ikinci yarıda Mostovoi, Tetradze ve Beschastnykh'le üç gol bulup 85. dakikaya 3-2 önde girdiklerinde Çekler için eve dönüş uçağının bileti kesilmek üzeredir. Son sözü ise 88. dakikada Smicer söyler. 3-3'lük beraberlik, Çeklerin grubu İtalya ile aynı puanda bitirdiğine işaret etmektedir. İtalyanlar artı 1 averaj önde olsa da bu organizasyonda sıralamayı iki takımın kendi arasında oynadığı maç belirlediğinden Çekler ikinci olup çeyrek finale yükselirken eve dönüş uçağına İtalyanlar biner. Çeyrek finalde Portekiz engelini Poborsky'nin tek golüyle geçen Çekler, yarı finalinde ise Zidane'lı Fransa'yı penaltılarla saf dışı bırakır. Normal süresi ve uzatmaları golsüz geçen maçta seri penaltılarda 6-5 üstünlük sağlayan Çeklerin işi bitiren son penaltısını Miroslav Kadlec ağlara yollamıştır.
Ancak Çekler finalde o kadar şanslı değildir. Karşılarındaki takım Almanya'dır ve 59'da Patrik Berger'in golüyle elde ettikleri üstünlük onlara yetmez. 73'te attığı golle maçı uzatmalara taşıyan Oliver Bierhoff, 95'te kaydettiği altın golle de finali sona erdirir.
Çeklerin Avrupa ikincisi altın jenerasyonu, 1997 Konfederasyon Kupası'nda ise üçüncülüğü elde eder. 2002'de düzenlenen U21 Şampiyonası'nda ikinci olan Çek Cumhuriyeti Millî Takımı, bir sene sonra aynı şampiyonada bu kez kupayı havaya kaldıran taraftır.
Karel Brückner yönetiminde yeniden yapılanan Çek Cumhuriyeti, 2004 Avrupa Şampiyonası'nda ölüm grubunda Hollanda, Almanya ve Letonya'yı devirdikten sonra çeyrek finalde Danimarka'yı 3-0'la geçer. "Artık kupayı aldılar" gözüyle bakılan Brückner'in talebeleri, yarı fi nal- de adeta derede boğulur. Yunanistan, uzatmada attığı golle maçı 1-0 kazanırken, Çeklerin 28 yıl sonra kupaya uzanma hayallerini de yıkıp geçer.
2006 Dünya Kupası Elemeleri'nde grubunu ikinci sırada bitiren Çek Cumhuriyeti, play-off'ta Norveç'i elemeyi başarır ve Dünya Kupası'na katılma hakkını elde eder. Almanya'daki kupada İtalya, Gana ve ABD ile aynı grupta yer alır Çekler. ABD'yi 3-0 yenerek iyi de başlarlar finallere ancak 2-0'lık Gana ve İtalya yenilgileri onları erkenden evlerine gönderir.
EURO 2008'de ise Türkiye duvarına çok sert çarparlar. İsviçre-Avusturya ortak yapımı finallerde İsviçre, Türkiye ve Portekiz'le paylaştıkları grupta ev sahibini 1-0 yenip Portekiz'e 3-1 yenildikten sonra Millî Takımımızla adeta bir grup finali oynarlar. Kazananın çeyrek finali göreceği maçta Çekler, Koller ve Plasil'in golleriyle 62. dakikada skoru 2-0'a getirir. Sanki iş bitmiş gibidir. Lâkin Millî Takımımız maçı bırakmaz. Arda 75'te farkı bire indirir, Nihat Kahveci son üç dakikada iki gol bırakır rakip kaleye ve Çekler ne olduklarını anlayamadan elenir.
2010 Dünya Kupası elemeleri Çeklere çok acı çektirir. Slovakya, Slovenya, K. İrlanda, Polonya ve San Marino vardır gruplarında. Kısa süre önce ayrıldıkları Slovakya'nın birinci bitirdiği grupta ikinci sırayı da Slovenler alır. Üçüncülükle yetinen Çeklere Güney Afrika uçağında yer kalmamıştır.
EURO 2012'nin final yolunu güç bela bulur Çekler. İspanya'nın 8'de 8 yaparak 24 puanla ilk sırayı aldığı grupta 14 puan toplayarak İskoçya'nın 1 adım önünde alırlar final
vizesini. Yunanistan, Rusya ve ev
sahibi Polonya ile paylaştıkları grup denk güçlerin mücadelesine sahne olur. 4-1'lik Rusya hezimetiyle başladıkları finallerde Yunanistan'ı 2-1 mağlup edip ev sahibi Polonya karşısına olmak ya da olmamak için çıkarlar. Jiracek'in 72'deki golü onlara çeyrek final kapısını açar ama işte oraya kadar. Portekiz, Michal Bilek'in öğrencilerini Ronaldo'nun kafasını konuşturduğu golle ülkesine yollar.
2014 Dünya Kupası elemeleri de Çekler için hiç de parlak geçmez. İtalya, Bulgaristan, Ermenistan, Danimarka ve Malta ile yer aldıkları grubu 10 maçta 4 galibiyet, 3 beraberlik ve 3 yenilgiyle 15 puan toplayıp üçüncü sırada bitirirler. 22 puanlı İtalya'nın birinci, 16 puanlı Danimarka'nın da ikinci olduğu grupta bu iki rakiplerine de diş geçiremezler. Dört galibiyetlerini iki Malta maçının yanı sıra deplasmandaki Ermenistan ve Bulgaristan maçlarında elde ederler. Yani dört galibiyetten üçünü deplasmanlardan çıkartırlar. En büyük hayal kırıklığını ise içeride Ermenistan'a yenilerek yaşarlar. Bu arada 10 Eylül 2013 günü İtalya'ya 2-1 kaybettikleri maçın ardından Teknik Direktör Michal Bilek görevinden ayrılır, takımı son iki maçta Josef Pesice yönetir. Gruptaki 10 maçın dördünde gol atamayan Çeklerin kaydettiği toplam 13 golün altında 11 farklı oyuncunun imzası vardır. Pekhart ve Vydra ikişer gol kaydederken, diğer goller Gebre Selassie, Rezek, Kolar, Rosicky, Kozak, Hübschman, Lafata, Kadlec ve Dockal'dan gelir.
Kadrosunda kaleci Petr Cech ve Tomas Rosicky dışında dünya çapında yıldızları bulunmayan Çekler, Nedved'li, Poborsky'li, Koller'li günlerin çok uzağında olmalarına rağmen inatla yeni bir çıkış aramayı sürdürüyor. Bu yeni çıkışın ilk ışığını da EURO 2016 elemelerinde gördüler. Pavel Vrba'nın yönetimindeki elemelerde işi son iki maça bırakmadan Fransa biletini ceplerine koyarak bitirdiler. Gruba öyle hızlı bir giriş yaptılar ki, 2-1'lik flaş Hollanda galibiyetinin ardından deplasmanda Millî Takımımızı 2-1, Kazakistan'ı 4-2, içeride de İzlanda'yı 2-1 yererek dörtte dört yapmayı başardılar. Onlara çelme takan ilk takım, Prag'daki maçı 1-1 bitirmeyi başaran Letonya oldu. Hatta o beraberliği de Pilar'ın son dakikada attığı golle kurtara- bildiler. Gruptaki ilk ve tek yenilgilerine ise deplasmanda İzlanda karşısında 2-1'lik skorla uğradılar. İçeride Kazakistan'ı, dışarıda da Letonya'yı 2-1 yenerek 8 maç sonunda 19 puana ulaştılar ve ilk iki sırayı garantileyerek 2016 Avrupa Şampiyonası'nın finalistlerinden birisi oldular. Kalan iki maçlarını 10 Ekim'de deplasmanda bizimle, 13 Ekim'de evlerinde Hollanda ile oynayacaklar. Bu iki kritik maçta alacakları skorlar, grubun üçüncüsünün hangi takım olacağını belirlemek açısından oldukça önemli.
Çekler için, EURO 2016 grubunu "müthiş efektif oynadılar" demek, cümlenin tam karşılığını vermek anlamına geliyor. 8 maçta 16 gol attılar, 10 gol yediler ve 6 galibiyetlerinden 5'inde rakiplerini tek farklı skorlarla mağlup ettiler. İki farklı tek galibiyetlerini, Kazakistan karşısında 4-2'lik skorla aldılar.
Elemelerdeki ilk 8 maç boyunca Çek Cumhuriyeti Millî Takımı'nın formasını 27 oyuncu giydi. Ancak savunmanın göbeği dışındaki bölgelerde kadro istikrarını yakaladılar. 8 maçın tamamında kalelerini usta eldiven Petr Cech korudu. Savunmanın sağında Pavel Kaderabek, solunda ise David Limbersky 8 maçın sadece birini kaçırırken, kalan 7 maçta full oynadı. Savunmanın ortasında ise Vaclav Prochazka ve Michal Kadlec 5'er, Tomas Sivok 4, Marek Suchy ise 2 maça ilk on birde başladı. Ancak teknik direktör Pavel Vrba, son iki maçın kadrosuna Süper Lig'de forma giyen Sivok ve Kadlec'i davet etmedi.
Orta saha dörtlüsünde ise üç oyuncuyu ağırlıklı oynarken gördük. Konyaspor'dan tanıdığımız Borek Dockal 8 maçın tamamında sağ kanatta oynarken, ön liberolardan Vladimir Darida 7, sol kanat oyuncusu Ladislav Krejci de 6 maça ilk on birde çıktı. Orta alanın göbeğinde Darida'nın yanında dört maçta Vacha, iki maçta Plasil, iki maçta Kolar forma giydi.
Takımın santrfordaki ilk tercihi 6 maça ilk on birde çıkan David Lafata oldu. Bursaspor'a transfer olan Tomas Necid ile Milan Skoda ve Josef Sural da birer maça ilk on birde çıktı. Teknik direktör Vrba'nın forvet arkasındaki ilk tercihi ise 5 maçta oynayan Tomas Rosicky'ydi. Ancak Rosicky Eylül'de oynanan Kazakistan ve Letonya maçlarının kadrosunda yer almadı.
İlginçtir, Çek Cumhuriyeti'nin 8 maçta attığı 16 golün yarısını orta saha oyuncuları kaydetti. Takımın en golcü oyuncusu 4 gol kaydeden Borek Dockal olurken, orta sahadan Pilar 2, Darida ve Krejci de birer gol kaydetti. Takımın santrforları sadece 4 gol atabildi. 6 maça ilk on birde çıkan Lafata sadece 1 gol kaydedebilirken, oynadığı iki maçın sadece birinde ilk on bir başlayan Skoda 2, Tomas Necid de bir gol attı. Savunma oyuncularından Tomas Sivok, David Limbersky ve Pavel Kaderabek de takımlarına birer gollük katkı sağladı.
