1793 yılında parçalanmasından sonra da Letonya
Çarlık Rusyası’nın topraklarına katıldı.
I. Dünya Savaşı’na kadar Rusya
İmparatorluğu’nun egemenliğinde yaşayan
Letonya 18 Kasım 1918 tarihinde bağımsızlığını
ilân etti. Letonya II. Dünya Savaşı’nda bir süre
Nazi Almanyası tarafından işgal edildi. 1944
yılında kurulan Letonya Sovyet Sosyalist
Cumhuriyeti 1990’lı yıllarda Sovyetler Birliği’nin
parçalanmasına kadar bir Sovyet Cumhuriyeti
olarak kaldı. 21 Ağustos 1991 tarihinde SSCB’den
bağımsızlığını ilân eden Letonya, 2004 yılında da
Avrupa Birliği’ne ve NATO’ya üye kabul edildi.
Letonya’nın bağımsızlığına kavuşmasının ise
ilginç bir hikâyesi bulunuyor. Letonyalılar,
komşuları Litvanya ve Estonyalılar gibi 23
Ağustos 1989 tarihinde Riga, Vilnius ve Tallinn
arasındaki 600 kilometrelik yol boyunca el ele
tutuşarak bir zincir oluşturup şarkı söyleyerek
eylem yapmış ve bağımsızlık talebini bütün
dünyaya böyle duyurmuştu.
Coğrafya
64 bin 589 kilometrekarelik bir alanda ve Baltık
Denizi’nin kıyısında yer alan Letonya, deniz
iklimini yaşar. Nemli bir ülkedir ve kışlar orta
sertlikte geçer. Arazi yapısı alçak ovalardan
ibarettir. En yüksek noktası 312 metre
yüksekliğindeki Gaizinkalns’tır. Ülkenin doğal
kaynakları kehribar, bataklık kömürü, kireçtaşı,
hidro enerji ve işlenebilir arazidir. Tarıma uygun
topraklar, ülkenin yüzde 28’lik bölümünü
kaplar.
Ekonomi
Letonya, kişi başına düşen 23 bin 700 dolarlık
millî geliriyle refah düzeyi yüksek bir ülkedir.
İhracat kalemleri ahşap ve ahşap ürünleri,
makine ve parçaları, metaller, tekstil ve gıda
maddeleridir. İhracat ortakları yüzde 10
civarındaki paylarıyla Litvanya, Estonya,
Almanya, Birleşik Krallık, yüzde 8 ile 5
arasındaki paylarıyla da Rusya, İsveç,
Danimarka ve Polonya’dır. Letonya’nın ithalat
kalemleri ise makine ve parçalar ile kimyasallar
ve yakıtlardır. Yüzde 14’e yaklaşan paylarıyla en
önemli ithalat ortakları Almanya ve Litvanya’dır.
Yüzde 8 ile 5 arasındaki paylarıyla da Rusya,
Estonya, Polonya, Finlandiya, Belarus ve İsveç
sıralanır.
Nüfus
Letonya nüfusu ciddi bir biçimde azalmaktadır.
2006 verilerine göre 2 milyon 274 bin 735 kişi
olan ülke nüfusu 2015 verilerine göre 1 milyon
986 bin 705 kişiye gerilemiştir. Nüfusun yüzde
61’ini Letonlar, yüzde 26’sını Ruslar, yüzde 3.5’ini
Belaruslar, yüzde 2.3’ünü Ukraynalılar, yüzde
2.2’sini Polonyalılar, yüzde 1.3’ünü de
Litvanyalılar oluşturur. Ortalama hayat süresi
74.23’tür. Bu rakam erkeklerde 69.62, kadınlarda
ise 79’dur.
Letonya’da resmi dil Letoncadır. Günümüzde bu
dilin, sadece güney komşusu olan Litvanya ile
akrabalık ilişkisi vardır. Baltık dili ailesine bağlı
olan bu dil Hint-Avrupa dillerindendir.
Nüfusunun yarıya yakını Rus olan Letonya’da
Rusça da yaygın olarak kullanılmaktadır. Halkın
yüzde 56’sı Letonca, yüzde 34’ü ise Rusça
konuşur.
Turizm
Daugava nehrinin kenarına 1200 yılında kurulan
Riga şehri, yemyeşil parkları, Orta Çağ
havasındaki evleri ile ziyaretçilerini adeta
büyüler. Riga Eski Şehir Merkezi, 1997’de
UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girmiştir.
Şehrin eski binaları Art Nouveau mimari
tarzında yapılmıştır. 20. yüzyılın başında
başlamış olan bu sanat akımında çiçek motifleri,
kıvrımlar, desenler ve insan figürleri
kullanılmıştır.
Şehrin ortasından kenarları
yemyeşil ağaçlarla ve bakımlı
çiçekler süslü Pilsetas Kanalı
geçer. Bu kanalda tekne turu
yapılabilir. Letonya Özgürlük
Anıtı, Riga Kalesi, Şehir Surları,
Powder Kulesi, Orta Çağ’dan
kalan “Üç Biraderler Evleri”, Riga
Dome Katedrali, Riga Aziz Peter
Kilisesi, Riga Karakafalılar Binası
da başkentin görülmesi gereken
yerleri arasında sıralanabilir.
Resmi Adı
Letonya Cumhuriyeti
Yönetim Biçimi
Parlamenter
Demokrasi
Başkenti
Riga
Resmi Dili
Letonca
Nüfusu
1.986.705 kişi
Yüzölçümü
64 bin 589 km
Kişi Başına Gelir
23 bin 700 $
Para Birimi
Euro
Letonya ya da resmî adıyla Letonya Cumhuriyeti, Kuzey
Avrupa’da yer alan bir ülkedir. Kara sınırlarını kuzeyde
Estonya, güneyde Litvanya, doğuda ise Rusya ve Belarus ile
paylaşmaktadır. Aynı zamanda İsveç’le denizden sınırdaştır.
Letonya’nın en büyük şehri ve başkenti Riga’dır. 1 Mayıs
2004’ten beri Avrupa Birliği üyesidir.
Günümüzdeki Letonlar ve Litvanlar MÖ 2500 civarında Baltık
Denizi civarında yerleşen Hint-Avrupa halklarının
torunlarıdır. Dil yapısı bakımından komşuları olan Cermenler
ve Fin-Ugor halklarından farklı olup Baltık halkları olarak
adlandırılmaktadırlar. 12. yüzyılda bölgeye önce ticaret
amacıyla gelen Cermenler Letonları Hıristiyanlaştırmış,
1201 yılında Letonya’nın başkenti olan Riga’yı kurmuşlardır.
13. yüzyılda Töton şövalyeleri Estonya ve Letonya
topraklarında Livonya Konfederasyonu adı verilen bir
konfederasyon kurdu. 1282 yılında Riga dâhil birçok Leton
şehri, Kuzey Alman Ticaret Ortaklığı olan Hansa Birliği’ne
katıldı. Böylece Riga, Doğu Baltık ticaret yollarında önemli bir
yer kazandı.
1558-1582 yılları arasında Rusya’yla Lehistan, Litvanya ve
Danimarka arasında yapılan Livonya Savaşı Rusya’nın
yenilgisiyle sonuçlanınca bölge önce Litvanya Grandüklüğü,
sonra da Lehistan-Litvanya Birliği’nin eline geçti. Lehistan’ın
Letonya’yı Tanıyalım
Letonya’nın bağımsızlığına kavuşmasının ilginç bir hikâyesi bulunuyor. Letonyalılar,
komşuları Litvanya ve Estonyalılar gibi 23 Ağustos 1989 tarihinde Riga, Vilnius ve Tallinn
arasındaki 600 kilometrelik yol boyunca el ele tutuşarak bir zincir oluşturup şarkı
söyleyerek eylem yapmış ve bağımsızlık talebini bütün dünyaya böyle duyurmuştu.
Şarkılarla kurulan ülke
41
40
2
