Türkiye - İran Maç Kitabı

Kültür İran kültürü çok çeşitli ve çok boyutlu olma özelliğine sahiptir. Bu özelliğin bir yönü tarihi gelişmelere, diğer yönü ise etnik, din ve dil kökenli unsurlara dayanmaktadır. İran kültürü biri Persler ve Sasaniler devri, diğeri ise İslam devri olmak üzere tarihte iki altın çağ yaşamıştır. Gerek Persler ve Sasaniler, gerekse İslam dönemi kendi çapında Batı kültüründe, özellikle de Rönesans Avrupası’nda büyük izler bırakmıştır. Rönesans Avrupası’nın Endülüs yoluyla İslam bilim ve kültürüyle tanışması buna en büyük örnektir. İran’ın geleneksel güzel sanatlarından biri hat sanatıdır. Hat sanatı da geleneksel İran musikisi gibi İslam Devriminden sonra daha da yaygınlaşmış ve çok rağbet edilen bir sanat haline dönüşmüştür. Minyatür türündeki geleneksel İran resim sanatı da uzun bir geçmişe sahip olup İran tasavvufu ve edebiyatıyla iç içedir. İran mimarisinin tarihi ise İran’ın İslamlaşmasından önceki dönemlere kadar uzanır. Bu dönemlere ait Tahtı Cemşid, Kuruş Kabri, Tak-ı Kisra gibi görkemli yapılar günümüze kadar gelen en eski tarihi eserlerdendir. İzlerini ülkenin birçok yerinde görmek mümkün olan İslam Dönemi İran Mimarisi, İranlıların sanat ve bilim anlayışlarını, estetik zevklerini yansıtan önemli bir öğedir. Zencan yakınlarındaki Sultaniye Kümbeti, İsfahan’daki Şeyh Lütfullah ve İmam Camileri, Yezd Merkez Camii ve UNESCO tarafından İsfahan şehriyle birlikte İnsanlık Mirası olarak ilan edilen bütün bir Yezd şehri İran İslam mimarisinin başlıca yapıtlarına örnek verilebilir. Modern sanatlar arasında sinema İran’da özel bir konuma sahiptir. İran sineması bir sanayi gibi çalışmaktadır. Yılda ortalama 60 film üretilmekte ve binlerce kişi bu sektörde istihdam imkânı bulmaktadır. İran sineması yarım asırdan uzun bir geçmişe sahip olmasına karşın kalıcı eserlerin pek çoğu devrim sonrasındaki yıllarda üretilmiştir. İranlı yönetmenlerin ve eserlerinin pek çoğu dünya sinema çevrelerinde tanınmaktadır. İran halkının sinemaya olan ilgisine 182.859 seyirci kapasiteli 295 salonda cevap verilmektedir. Nüfus 82 milyonun biraz üzerinde bir nüfusa sahip olan İran, hem etnik hem de mezhepsel bakımdan büyük çeşitlilik göstermektedir. Genel nüfusun yüzde 60’ı İranî denilen karakteristiğe sahiptir. Ülkenin kuzeybatısında, “İran Azerbaycanı” olarak adlandırılan bölge ve etrafında; Doğu Azerbaycan Eyaleti’nin Ahar, Bunab, Merend, Sarab, Shabestar, Tebriz; Batı Azerbaycan Eyaleti’nin Hoy, Maku, Miyandoab, Nakadeh, Salmas, Takab, Urmiye; Erdebil Eyaleti’nin Erdebil, Meskinşehr, Parsabad şehirleri ile Hamedan ve Zencan Eyaleti’nde yaşayan Türkler, İran’da Farslarla beraber en büyük etnik topluluktur. Bunun dışında Lurlar, Bahtiyarîler ve Belûciler gibi başka etnik topluluklar da ülke nüfusunun önemli bir bölümünü oluşturur. Ayrıca Irak sınırına yakın bölgede de Kürtler yaşamaktadır. İran nüfusunun dinî yapısının yüzde 90’ını Şiî Müslümanlar, yüzde 8’ini Sünnî Müslümanlar, kalan yüzde 2’sini ise diğer dinlerin mensupları oluşturmaktadır. Amir Çakmak Camii ve Kervansarayı UNESCO’nun ‘Dünya Mirası’ listesinde yer alan Nakşi Cihan Meydanı 36