Türkiye - İran Maç Kitabı

erer ve İran İslam Cumhuriyeti kurulur. 1980-88 arasında Irak’la süren sekiz yıllık savaş ülkede büyük tahribata yol açar. Coğrafya ve iklim İran, 1 milyon 648 bin 195 kilometrekarelik yüzölçümüyle, dünyanın 18. büyük ülkesidir. Ülkenin yüzölçümü Birleşik Krallık, Fransa, İspanya ve Almanya yüzölçümü toplamlarına eşit ya da Alaska’nın yüzölçümünden çok az küçüktür. Hazar Denizi ile Huzistan kıyıları arasında İran platosu bulunmaktadır. Dünyadaki en dağlık ülkelerden biridir. Coğrafyası çeşitli havza ve platoları birbirinden ayıran halı gibi serilmiş sıradağlarla biçimlendirilmiştir. Kafkas, Zagros ve Elburz sıradağlarıyla nüfusun yoğun olarak bulunduğu Batı bölgesi en dağlık kesimdir. Demavent Dağı 5 bin 604 metre yüksekliğiyle yalnız İran’ın değil Hindukuş Dağlarının batısındaki Avrasya topraklarının en yüksek dağıdır. Yükseklikleri yer yer 5 bin metreye yaklaşan bu dağ sıraları iç bölgelerde çok sert bir kara ikliminin yaşanmasına neden olur. Hatta bu bölgelerde geniş çöl alanları bulunur. Ülkenin doğusunun büyük kısmında, kuzey orta bölgesinde ülkenin en büyük çölü olan Kebir Çölü ve güneyinde de Lut Çölü gibi çöl havzaları olmak üzere bazı tuz gölleri bulunmaktadır. Bunun nedeni dağ sıralarının bu bölgelere yağmur bulutlarının ulaşmasını engelleyecek kadar yüksek olmasıdır. Büyük ovalar yalnızca Hazar Denizi kıyısında ve Basra Körfezi’nin kuzey ucunda İran’ın Şatt-ül-Arap nehri deltasındaki sınırları boyunca bulunmaktadır. Küçük, düzensiz ovalar ise Basra Körfezi’nin Hürmüz Boğazı ve Umman Körfezi’ne bakan kıyılarındadır. İran’ın iklimi çoğunlukla kurak veya yarı kuraktır. Ülkenin kuzey sınır bölgesinde kış aylarında sıcaklıklar neredeyse donma noktasının altına düşer ve iklim yıl boyu nemli kalır. Yaz sıcaklıkları nadiren 29 dereceyi aşar. Ülkede bitki örtüsü olarak bozkır ve orman bulunur. Ülkenin kuzeybatısındaki dağlık bölgede kavak, söğüt ve meşe ağaçları yer alır. Ekonomi İran’ın ekonomik geliri esas itibarıyla petrol ve doğalgaz ihracatına dayanmaktadır. Kamu ekonomisinin ve korumacılığın etkin olduğu ülkede son yıllarda özel sektör de gelişme göstermektedir. 1980’li yıllardan beri maruz kaldığı ambargolar ülke ekonomisinin potansiyelinden az gelişmesine sebep olmuştur. Söz konusu ambargolar, geçmiş dönemde İran riyalinin aşırı değer kaybetmesine, resmi kur ile piyasa kuru arasındaki farkın büyümesine yol açmıştır. Döviz kurlarında yükselme, fiyatlar genel düzeyinde artışı da beraberinde getirmiştir. Döviz kurundaki yükselme büyük ölçüde ithal girdi ile çalışan İran imalat sektöründe maliyet artışına ve enflasyona sebep olmuştur. Ayrıca, petrolün uluslararası fiyatının 2014 yılının ikinci yarısından itibaren 30 dolara kadar düşmesi, düşük olan üretim ve ihracatının yanı sıra ihracat gelirinin de azalmasına ve dolayısıyla ekonomik büyümenin düşük kalmasına yol açmıştır. OPEC üyesi olan İran 157 milyar varil rezervi kapsamında ürettiği günde 3.9 milyon varil petrolün 1.4 milyon varilini ihraç etmiştir. Petrol varil fiyatının 50 dolar seviyesinde istikrar kazanması, yeni sahaların da devreye girmesiyle beklenen petrol ve doğalgaz üretim ve ihracat artışının ekonominin hızlı büyümesine katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir. 34 İsfahan’daki ünlü Cuma Mescidi’nin bir başka açıdan gece görüntüsü Tahran’daki Azadi Meydanı