Basic HTML Version
60
TamSaha
hegemonyas› olmasa 10 kez daha li-
gi zirvede tamamlayabilecekti. Yine
geçmifllerinde birer kez ligi zirvede
tamamlayabilen Kilmarnock, Dun-
dee United ve Dundee tak›mlar› da
s›ras›yla befl, dört ve üç birincilik da-
ha elde edeceklerdi. 1922’den
1926’ya kadar dört sezon üst üste li-
gi ikinci s›rada tamamlayan,
2002’deyse kap›s›na kilit vurulan
Airdrieonians kulübü de Rangers ve
Celtic olmasayd› bu dört sezonun ta-
mam›nda flampiyonlu¤a uzanacakt›
ve kim bilir bu kulübün mazisinde
dört lig ikincili¤i yerine dört flampi-
yonluk bulunsayd› belki de
2002’deki o hazin son da yaflanma-
yacak, kulüp hâlâ faaliyetlerine de-
vam ediyor olabilecekti. Rangers ve
Celtic’in gerisinde üç ikincilik elde
etmifl Greenock Morton tak›m› da
ayn› flekilde flampiyonlar kervan›na
kat›lacakt›. Tarihinde iki flampiyon-
luk bulunan Dumbarton kulübüyse
ilginçtir, Old Firm’süz düzenden
herhangi bir kazanç sa¤lamayacakt›.
Sadece lig tarihinin ilk sezonunda
Rangers ile paylaflmak zorunda kal-
d›klar› flampiyonluk kupas› tama-
men onlar›n üzerine zimmetlene-
cekti. Öte yandan 1904’te ligi zirve-
de tamamlayan, 1967’deyse kapa-
nan Third Lanark kulübü de 1905’te
Celtic ile Rangers’›n arkas›nda üçün-
cü bitirdi¤i sezonda mutlu sona
ulaflm›fl olacak ve üst üste elde edi-
len bu iki flampiyonluk belki onlar
için de tarihin bambaflka bir flekilde
akmas›n› sa¤layacakt›. Bunlar›n ha-
ricinde Falkirk ve Clyde ikifler, St.
Mirren, Raith Rovers, Dunfermline,
St. Johnstone ve Livingston kulüpleri
de müzelerini birer flampiyonluk ku-
pas›yla flereflendirecekti.
‹talya
‹kili hegemonyalardan üçlü hege-
monyalara geçilecek olursa bu alan-
da da herhalde verilecek ilk örnek,
‹talya’da Juventus, Inter ve Milan’›n
kurdu¤u hâkimiyet olacakt›r. Sadece
yurtiçi baflar›lar›yla da yetinmeyen
ve Avrupa’da da toplamda 28 kupa
kazanan üçlünün her daim futbol
dünyas›n›n en önde gelen tak›mlar›
aras›nda yer ald›¤›n› söylemek abar-
t› olmaz.
‹talya’da, ilk ulusal flampiyonan›n
düzenlendi¤i 1898 y›l›ndan bugüne
dek 16 farkl› tak›m toplamda 107
flampiyonluk elde ederken, bu birin-
ciliklerin 27’si Juventus, 18’i Inter,
18’i de Milan taraf›ndan kazan›ld›.
Yani ‹talya’da flampiyonluklar›n yüz-
de 59’u bu üç tak›m taraf›ndan pay-
lafl›ld›.
Juventus, Inter ve Milan’›n ‹talyan
futbolundaki hâkimiyetleri ligde ilk
iki ve ilk üç s›ralarda kaç kez birlik-
te yer ald›klar›na bak›larak da anla-
fl›labilir. 27 kez bu üçlüden ikisinin
ligin ilk iki s›ras›n› elde etti¤i göze
çarparken (bunlar›n 26’s› Serie A’n›n
oynanmaya bafllad›¤› 1929 sonras›-
na ait), üçünün birden ilk üçte yer
ald›¤› sezon say›s›ysa 11.
fiayet ‹talyan futbolunda söz konusu
üçlü var olmasayd›, ‹talya’da flampi-
yonluk say›lar›, tak›mlar aras›nda
çok daha dengeli bir flekilde da¤›la-
cakt›. Hâlihaz›rda 9 flampiyonlu¤u
bulunan Genoa bu say›y› 14’e ç›ka-
r›p Çizmenin en muzaffer tak›m› ha-
line gelirken, mevcut 7’fler flampi-
yonluklar›na 6’flar flampiyonluk da-
ha ekleyen Bologna ve Torino ile 3
flampiyonlu¤unun üstüne 10 birinci-
lik daha koyan Roma toplamda
13’er flampiyonlu¤a ulafl›p Geno-
a’n›n ard›ndan en çok zafer yaflayan
tak›m olma unvan›n› da paylaflacak-
t›. Normalde 2’fler flampiyonlu¤u bu-
lunan tak›mlardan Fiorentina birin-
cilik say›s›n› 12’ye ç›kar›rken, Napo-
li 10, Lazio da 8 kez zafere ulaflm›fl
olacakt›. Serie A öncesi dönemde 7
kez ‹talya’n›n en büyü¤ü olan Pro
Vercelli de fazladan 1 kez daha mut-
lu sona ulafl›p toplam flampiyonluk
say›s›n› 8’e ç›karacakt›. Dolay›s›yla
‹talya’da en çok flampiyonluk gören
tak›mlar say›l›rken üç tak›m yerine
sekiz tak›m›n ismi birden an›lacakt›.
Tabii ‹talya’da flampiyonluk yaflayan
tak›mlar bu kadar›yla da s›n›rl› kal-
mayacakt›. Tarihinin tek scudetto
zaferini 1991’de yaflayan Sampdoria,
bunun yan›na 2 eklentide daha bu-
lunacakken, zirveye hiç ç›kamam›fl
tak›mlardan Udinese 3, Parma 2, Li-
vorno, Vicenza, Perugia ve Alba
Trastevere de birer flampiyonluk gör-
müfl olacakt›. Mevcut durumda za-
ten birer flampiyonluklar› bulunan
Casale, Novese ve Verona’n›n du-
rumlar›ndaysa bir de¤ifliklik yaflan-
mayacakt›.
Portekiz
Üçlü bir hegemonyadan söz aç›lm›fl-
ken Portekiz’e u¤ramamak olmaz
herhalde. Zira Benfica, Sporting ve
Porto üçlüsünün Portekiz Ligi’nde
kurdu¤u dominasyonun dünyada bir
benzeri neredeyse yok. 1934-35 se-
zonunda bafllayan Portekiz Ligi’nde
flu ana kadar oynanan 77 sezonun
75’inde Benfica, Sporting veya Porto
mutlu sona ulaflt›. Portekiz’in üç bü-
yükleri, böylece lig flampiyonluklar›-
n›n yüzde 97’sini elde ederken, on-
lara bunca y›ld›r kafa tutabilen sade-
ce iki tak›m ç›kabildi, onlar da
1946’da Belenenses ve 2001’de
Boavista’yd›.
Söz konusu 75 flampiyonlu¤un üç
tak›m aras›ndaki da¤›l›m›ndaysa
Benfica bafl› çekiyor. K›rm›z›-beyaz-
l›lar›n 32 flampiyonlu¤u bulunurken
onlar› son y›llarda yakalad›¤› büyük
ç›k›flla 25 flampiyonlu¤a ulaflan Por-
to takip ediyor. Sporting ise 18 kez
mutlu sona ulaflm›fl durumda.
Üç tak›m›n ligde ilk iki ve ilk üç s›-
ralar› parselledikleri sezon say›lar›na
bak›ld›¤›nda da efline rastlanmaya-
cak türden görüntüler ortaya ç›k›yor.
77 sezondan 66’s›nda ilk iki s›rada
Benfica, Sporting ve Porto’dan ikisi
yer al›rken, zirve mücadelesinde üç
büyüklerin aras›na herhangi bir tak›-
m›n giremedi¤i sezon say›s›ysa 41.
Bir baflka deyiflle Portekiz Ligi’nde
geride kalan sezonlar›n yüzde
53’ünde ilk üç s›ra hep üç büyükle-
rin oldu.
E¤er bu üç tak›m, Portekiz Ligi’ni
zapturapt alt›na alm›fl olmasalard›,
yeni üç büyükler Belenenses, Boa-
vista ve Vitoria Guimaraes olacakt›.
Sadece birer flampiyonlu¤u bulunan
Belenenses ve Boavista’dan ilki faz-
ladan 24 zafer daha yaflayarak 25
flampiyonluk elde edecekken, ikinci-
si de 15 birincilik daha elde ederek
müzesindeki flampiyonluk kupas› sa-
y›s›n› 16’ya ç›kartacakt›. Ligi hiç zir-
vede tamamlayamam›fl tak›mlar içe-
risindeyse Vitoria Guimaraes 13
flampiyonluk yaflayabilecekken Bra-
ga 9, Vitoria Setubal 4, Atletico Clu-
be 3, Nacional Funchal, Fabril ve
Academica 2, Carcavelinhos da 1
flampiyonluk görmüfl olacakt›.
Türkiye
Son olarak kendi ligimize bakacak
olursak bu kez dört tak›ml› bir hege-
monyadan söz etmek gerekecek.
1959’da bafllayan Türkiye Profesyo-
nel Futbol Ligi’nde 1976’ya kadar
flampiyonluklar hep Fenerbahçe,
Galatasaray ve Befliktafl aras›nda gi-
dip gelirken, 1976’dan itibaren
Trabzonspor’un da ard› ard›na zafer-
ler kazanmas›yla birlikte zirve adeta
dört tak›m›n karteli alt›na girdi.
Ligde geride kalan 53 sezonda Fe-
nerbahçe 18, Galatasaray 17, Beflik-
tafl 11 ve Trabzonspor da 6 flampi-
yonluk elde ederlerken, tek istisna
2010’da ligi zirvede tamamlayan
Bursaspor oldu. Lig flampiyonluklar›-
n›n yüzde 98’i Dört Büyüklerin ha-
nesine yaz›l›rken ligde üst s›ralar bi-
le ço¤u zaman di¤er tak›mlar›n yak›-
n›ndan dahi geçmekte zorland›¤›
mevkiler haline geldi. 53 sezonun
sadece 6’s›nda ilk ikiye bu dört tak›-
m›n haricindeki tak›mlar girebilir-
ken, 31 sezonda da ilk üç s›ra, Dört
Büyükler d›fl›ndakilere kapal› oldu.
Hatta Trabzonspor’un da Birinci
Lig’e yükseldi¤i 1974-75 sezonun-
dan itibaren geçen 37 sezonun
11’inde ilk dört s›ra Dört Büyükler
taraf›ndan topyekûn iflgal edildi!
E¤er Dört Büyükler olmasayd›, Tür-
kiye’de futbolun hikâyesi de tepe-
den t›rna¤a farkl› bir biçimde yaz›la-
cakt›. Sadece 53 sezonda 22 farkl›
flampiyon ç›kararak Türkiye Ligi,
belki de dünyan›n en adaletli flampi-
yonluk da¤›l›m›n›n yafland›¤› lig ha-
line gelecekti. Mutlu sona en çok
ulaflacak tak›m olan Eskiflehirspor’un
da müzesinde yaln›zca 5 flampiyon-
luk kupas› bulunacakt›. Es-Es’i takip
edecek di¤er 22 tak›m ve flampiyon-
luk say›lar›ysa flöyle olacakt›: Dört
flampiyonluk: Ankaragücü, Gençler-
birli¤i, Göztepe. Üç flampiyonluk:
Altay, Adanaspor, Bursaspor, Gazi-
antepspor, Kocaelispor, Samsuns-
por, Sar›yer. ‹ki flampiyonluk: Bolus-
por, Kayserispor, Sivasspor, Zongul-
dakspor. Bir flampiyonluk: Ayd›ns-
por, Beykoz, ‹stanbulspor, ‹zmirs-
por, Malatyaspor, Orduspor ve Vefa.
TamSaha
61
Genoa
Belenenses
Dört büyük hegemonyas› olmasa, Eskiflehirspor 5,
Bursaspor da 3 flampiyonluk elde edecekti.