TamSaha 19. Sayı / Mayıs 2006

Y. Do¤an Çetinkaya ‹stanbul Üniversitesi SBF Araflt›rma Görevlisi D aha önceki bir yaz›m›z- da da belirtti¤imiz üzere Türk futbolunda fliddet olgusu tarihinin ilk gün- lerine kadar geri gitmektedir. Sa- halarda tart›flmalar, futbolcu kavgalar›, taraftarlar›n kavgalar›, gerginlikler, çekiflmeler, mahke- meler ve hakem tart›flmalar› ba- fl›ndan beri hiç eksilmeksizin futbol hayat›m›z›n ayr›lmaz par- çalar› olmufltur. Ancak geçmifl biraz da nostaljik bir flekilde hep iyi özellikler ve örnek gösterile- bilecek olaylarla hat›rlanm›flt›r. Bu bak›fl aç›s› bugünleri elefltir- mek ve örnek olay göstermek için asl›nda olumludur da. Ama gerçek elbette farkl›d›r. Futbol tarihimiz övünülecek olaylar ol- du¤u kadar, kötü unsurlar da ba- r›nd›r›r. Defalarca vurgulad›¤›- m›z gibi eski günlerin dostlukla- r›, centilmen futbolcu ve taraftar iliflkileri ne yaz›k ki bir mittir. Bugün ele alaca¤›m›z konu da buna bir örnektir ve bir kez da- ha bir tak›m tart›flmalar›n nerele- re varabilece¤ini göstermesi aç›- s›ndan da ibretliktir. “Ah! fiu hakemler” Hakemlere yönelik tart›flmalar futbol tarihimizin ilk dönemle- rinde en fazla tart›fl›lan konula- r›n bafl›nda geliyordu. Hatta bu- gün oldu¤u gibi yabanc› hakem ça¤›rma düflüncesi bile s›k s›k gündeme getiriliyor- du. Zaten daha tam profesyonel kurum- sallaflma tamamlan- mad›¤›ndan ilk devir hakemleri genellikle tak›mlar›n futbolcula- r›, tak›m idarecileri, eski futbolcular veya futbol aleminin ta- n›nm›fl kiflileri olu- yordu. Bu durum da tart›flmalara kaynak- l›k edebiliyordu. Ha- kemlerin nas›l görev yapmas› gerekti¤i, iyi hakemin nas›l yetiflti- rilebilece¤i tart›flma- lar›n en bafl›nda ge- len konular› oluflturu- yordu. Burada anaca- ¤›m›z olay›n hemen bir buçuk ay öncesinde, Selami Akal Türkspor dergisindeki köflesinde Türk hakemli¤inin nas›l kalk›na- bilece¤i üzerine yaz›yor ve flöyle diyordu: “Bu davada günahkâr olanlar, yaln›z futbol hakemleri de¤ildir. Devaml› aksakl›klarda kulüp idarecilerinin de büyük pay›n› aramak laz›md›r.” Selami Akal o zamanki hakem tart›flmalar›na da flöyle de¤ini- yor: “Türk futbolunun kalk›nma- s›nda ‘hakem’lerin rolü oldu¤u- nu herkes kabul ediyor da, Türk hakemleri nas›l kalk›nd›r›l›r? On- lar, nas›l beynelmilel bir seviye- ye yükseltilir? Bunun üzerinde düflünen ve harekete geçen bir tek insan ç›km›yor. Zaten bizde hakem konusu lüzumundan faz- la su kald›ran bir mevzu oldu¤u içindir ki anlayan, anlamayan herkes bu sahada bir fleyler söy- lemekte ve aksayan futbol iflleri- mizin bütün vebalini onlar›n s›r- t›na yüklemektedir. ‹flin hakikati nedir? Bunu çözen yok.” Akal daha sonra hakemin de bir insan oldu¤unu hat›rlat›yor. Onun da eksikleri olabilece¤ini teslim etmemiz gerekti¤ini söy- lüyor. Bu sat›rlar ne kadar tan›- d›k geliyor insana de¤il mi? Za- ten bu makaleyi sadece tarihini de¤ifltirip bugün yay›nlamak hiç de abes olmayacakt›r. Hakem tehdit eden stat görevlileri Yine ayn› dergide yazan Ferit S. Emiro¤lu, Fiket Kayral olay›n›n yafland›¤› hafta baflka bir vahim olaya dikkat çekmifltir. ‹nönü Stad›’nda emniyeti temin etmek için polis ve jandarmadan baflka yüksek maafll› kiflilerin istihdam edildi¤i ve bunlar›n güvenlik sa¤lamak bir yana, emniyeti teh- likeye att›klar› mevzu bahis edil- mifltir. Bunlardan “pehlivan” na- m›yla maruf birisi bir maçtan sonra hakemlere taarruz ve kü- für etmek gibi “mânâs›z ve âmi- yane” hareketlerde bulunmufl, vazifesini kötüye kullanarak suç ifllemifltir. Bu gibi kimselere nas›l ve neden ifl verildi¤i veya veril- meye devam edildi¤ini araflt›ran Türkspor dergisi ilginç bir ger- çekle karfl›laflm›flt›r. Bu “pehli- van” lakapl› zat, iflten daha önce ç›kar›lm›fl ama gidip valiye yal- varm›fl, onun sevk etti¤i yard›m- c›s› ise kendisine bir kart vererek stada geri göndermifltir. Kartta Tarihten bir yaprak TamSaha 36 Futbol tarihimiz övünülecek olaylar oldu¤u kadar, kötü unsurlar da bar›nd›r›r. Eski günlerin dostluklar›, centilmen futbolcu ve taraftar iliflkileri ne yaz›k ki bir mittir. 7 Kas›m 1948 günü Vefa Stad›’ndaki Elektrik-Defterdar maç›nda k›rm›z› kart gören Defterdar tak›m›ndan Adnan, hakem Fikret Kayral’› tekme ve yumrukla darp eder. Maç tatil edilir ama olaydan 3 hafta sonra hakem Fikret Kayral hayat›n› kaybeder. Sulhi Garan köflesinde flöyle yazmaktad›r: “Hemen her hafta efline tesadüf edilebilecek bu ve buna benzer vakalar lay›k›yla tecziye edilmedi¤i içindir ki; ecel piyangosu ilk defa Fikret’e çarpm›flt›r.” Olay›n yüreklere su serpen tek taraf›, Defterdar kulübünün yönetim kurulu karar›yla la¤vedilmesidir. Bir futbol hakemi Fikret Kayral’›n ac› sonu-1948 Hakem de öldürmüfltük!