TamSaha 19. Sayı / Mayıs 2006

TamSaha 29 28 TamSaha K alecilikte topu oyuna sokmadaki teknik beceri temel parametrelerin önüne geçmifl gibi görünüyor. Dün- ya kalecili¤indeki geliflimin ölçütü bu oldu. Bu ye- nili¤i de Güney Amerikal› kalecilere borçluyuz. Av- rupa kalecili¤i kendini yenileme ve dönüfltürme konusunda uzun zamand›r bir dura¤anl›k içerisinde bulundu¤u için bu farkl›l›¤a can simidi gibi yap›flt›. Oysa ayak tekni¤inin, kaleci- likteki olmazsa olmaz kavramlar s›ralamas›nda abart›ld›¤› noktada durmamas› gerekirdi. Üretkenli¤ini kaybetmifl Avrupa kalecili¤i ayak tekni¤ini bu derece ön plana ç›karaca¤›na da- ha temel konularda yenilenmeye gitmenin yollar›n› aramal›y- d›. Örne¤in, bugünkü Avrupa kalecili¤inde “yan top” kavram› sanki unutulmufl gibidir. Acaba Kahn’› hiç yan topa ç›karken gören var m›d›r? Ya da Casillas’›n yan top performans› yeteri kadar sorgulanmakta m›d›r? Veyahut, o güçlü fizi¤ine karfl›n Toldo neden yan toplara fazla ç›kmamaktad›r? Oysa kale- cinin kollar› vard›r. Gelifltirilecek yeni tekniklerle bu kollar yan toplarda daha etkili duruma getirilebilir. O zaman kale- cinin yan toplardaki performans art›fl› defans›n› rahatlataca¤› gibi, tak›m›n›n baflar›s›nda da daha etkin olmas› sonu- cunu do¤uracakt›r. Yine Avrupa kalecili¤inde göze çarpan eksiklerden biri, kalecilik s›ras›nda ba- caklar›n hareketlili¤inin devreye sokul- mamas›d›r. Bu eksiklik bir taraftan plon- jonlarda etkisini gösterirken, di¤er taraf- tan yan toplara ç›k›lmamas›n›n arkas›n- daki temel etken olarak da belirmektedir. Avrupal› kaleci plonjonlarda, oldu¤u yerden uzanma prensibine göre e¤itim almaktad›r. Ayr›ca, genelde Avrupa’da uzun boylu kaleciler tercih edilmektedir. Dolay›s›yla, güçlü ve boylu kaleciler fi- zikleriyle kaleyi doldurduklar› için plon- jondan önce ad›m alarak topa yaklaflma- lar›na gerek olmad›¤›, bu özellikleri ne- deniyle olduklar› yerden uzanmalar›n›n yeterli olabilece¤i düflünülmektedir. Bu aç›dan bak›ld›¤›nda, bacak hareketlili¤i- ne al›flt›r›lmam›fl kaleci, yan toplarda da bacak çabuklu¤unu iflin içerisine katma gibi bir gayret içerisinde olmayacak ve uzaktan geçen yan toplara ç›kma konu- sunda çekimser kalacakt›r. Oysa, bacak hareketlili¤ine al›flt›r›lm›fl üstün fizikli bir kalecinin gerek kale içinde, gerekse yan toplardaki performans›, ça¤›n kaleci profilinin en güzel ifadesi olarak ortaya ç›kabilirdi. Ça¤›m›z ayr›nt› ça¤›- d›r. O yüzden tüm teknikler daha ayr›nt›- l› çözümlemelerle ayr›flt›r›lmal› ve bu do¤rultuda, varolan teknikler yenilenerek (ya da gelifltirilerek) daha ayr›nt›l› pratik- lerle pekifltirilmelidir. Bugün Avrupa ka- lecili¤indeki sorun, yukar›da örneklerini verdi¤imiz flekilde TEMEL KONULARDA yeni üretimlerin yap›lmay›fl›d›r. Güney Amerika’dan ithal edilen ayak tekni¤i ancak temel konulardaki üretkenlik üze- rine oturtuldu¤unda bir anlam ifade ede- bilir. E¤er bu üretkenlik yoksa, Avrupa ister istemez ayak tekni¤indeki bu farkl›l›¤a “mal bulmufl ma¤ribi” gibi dört elle sar›lacakt›r. n Avrupa kalecili¤inin açmazlar› Eser Özalt›ndere (A Milli Tak›m Kaleci Antrenörü) K alecilikte en temel sorun yap- t›¤›n›z çok zekice bir hareke- tin sizi beceriksiz durumuna düflürmesidir. 1982 y›l›nda Kuzey ‹rlanda kalecisi Pat Jennings memleketinde masalara dökülen tonlarca biran›n sorumlusuydu. Ya- p›lan ortada topa ‹spanyol forvetin önünde dokunarak üzerinden afl›ran ve daha sonraki hamlede kontrol eden Jennings, otobiyografisinde bu hareketi flöyle aç›klam›flt›: “‹spanya önceki maçlarda tart›flmal› penalt›- lar kazanm›flt›. E¤er topu tutmaya çal›fl›rken Juanito’ya çarpsayd›m aleyhimize penalt› çal›nabilir ve maç›n kontrolünü kaybedebilirdik. Topu üzerinde afl›rd›¤›mda ne yapt›- ¤›m› çok iyi biliyordum. Nas›l gö- rünmüfl olursa olsun kontrol ben- deydi.” Alt› farkl› senaryoyu hesaplamak! Taraftarlar kalecilerin her yapt›¤› hareketi heyecanla takip ederken tüm karar verme sürecini gözden kaç›r›yor. Tüm kalecilerin çok iyi bir oyun görüflü olmas› belki de en önemli flart. 1970 Dünya Kupa- s›’nda Pele’nin flutunu mucizevi bir flekilde kurtaran Gordon Banks’i in- celeyen Arsenal’in eski kaleci antre- nörü Bob Wilson, Banks’in Brezil- ya’n›n bir sonraki hamlesini anla- mak için 6 farkl› senaryoyu ayn› an- da göz önünde tutmas› gerekti¤ini söyler. Bu tip bir analiz elbette ki anl›kt›r fakat kalecili¤in sadece içgüdüsel olmad›¤›n›n göstergesidir. Hatta bu analizler kalecinin oyun görüflünün özünü oluflturur. Alfredo Di Stefano, Glenn Hoddle ve Bobby Charlton gibi isimler her zaman kaleciler için bir sonraki hamlesi zor hesaplanan golcülerdi. Do¤ru hareket, yanl›fl sonuç Geçen sezon Arsenal kalecisi Jens Leh- mann’›n yapt›¤› “usta- l›k” Panathinaikos ta- raf›ndan cezaland›r›l- d›. Son adam olarak ceza sahas›n›n d›fl›na ç›kan ve topu kafas›yla uzaklaflt›ran Leh- mann’›n bu kesici mü- dahalesinde top Eze- quiel Gonzales’in önüne düfltü. Arjantin- li oyuncu uzaktan yapt›¤› fl›k vuruflla ta- k›m›na golü kazand›r- d›. Bob Wilson bu po- zisyonu flöyle de¤er- lendiriyor: “Ben bu tip bir kesici- lik yapm›fl olsam bu- nunla gurur duyard›m. Lehmann genellikle top di¤er yar› sahaday- ken kendi ceza sahas› önünde avantajl› bir po- zisyon al›r. Bu flekilde di- ¤er kalecilerin yapamad›- ¤› kurtar›fllar yapar ve po- zisyonlar› oluflmadan en- geller. Bu taktik ifle yara- d›¤› zaman gerçekten çok kullan›fll›. Fakat ne kadar tecrübe kazan›rsan›z arkan›zda o kadar genifl alan b›rak›rs›n›z. Bu he- sapl› bir kumar gibidir.” Gonzalez’in golü o kadar olanaks›z gözüküyordu ki Lehmann’›n bu ku- mar› pek çok farkl› durumda geçerli gözükebilir. Futbol yaz›tlar›nda Lehmann’›n ha- reketlerinin benzeri pek çok hareket kay›tl›. Tüm taktiksel tezlerin y›ld›z› 1950’lerin Macaristan tak›m›n›n ka- lecisi de tak›m arkadafllar› gibi ön- cülerdendi. Gyula Grosics bir libero gibi oynard› ve Macaristan tak›m›- n›n takti¤inin önemli bir parças›yd›. Kaleciyi libero gibi kullanmak ‹talya Milli Tak›m› kaleci antrenörü, eski milli tak›m ve Inter kalecisi Iva- no Bordon “Hollanda bir süredir ka- leciyi libero olarak oynat›yor ve biz ‹talyanlar da ayn› fleyi yapmaya ça- l›fl›yoruz. ‹spanyollar da bu yöne kaymaya bafllad›. Bunu Hollanda ve ‹ngiltere ayar›nda yapmaya bafllad›- ¤›m›z› söyleyebilirim ama oyuncu- lar›m›z kalecilerine bu ülkelerin oyuncular› kadar geri pas vermiyor” diyor. Bu elbette zekâyla uy- gulanan bir taktik. Bel- çika Milli Tak›m› ve Anderlecht’in eski ka- lecisi Jacky Munaron flu anda eski tak›m›n›n kaleci antrenörlü¤ünü yap›yor. Munaron “Ka- lecinin süpürücü ola- rak oynamas› maç için- deki taktiklerinize ve yaflananlara çok ba¤l›- d›r. Belçika Ligi’nin kü- çük bir tak›m›na karfl› oynarken veya Chel- sea’yle fiampiyonlar Li- gi mücadelesi yapar- ken tamamen farkl› yaklafl›mlar sergilersi- niz. Özellikle de kale- ciniz. Belçika Ligi’nde oynanan maçta oyu- nun yüzde yetmifl be- flinde top rakip sahada- d›r. Bu maçta kalecinin libero oynamay› bilmesi ve defans›n arkas›ndaki boflluklar› dol- durmas› gerekir. Ama Chelsea gibi bir tak›mla oynarken kendi sa- han›za kapan›rs›n›z, dolay›s›yla kaleciniz ve savunman›z aras›nda mesafe zaten olmaz” diyor. S›n›rda yaflayanlar Lehmann ve benzerleri oyunlar› nedeniyle her zaman s›n›rda ya- flar. Bob Wilson “‹nsanlar Bruce Grobbelaar ve Sepp Maier ile il- gili flakalar yaparlard›, çünkü bu iki isim de yedek parçadan üre- tilmifl gibi oynard›. Fakat gerçekte ikisi de muhteflem kalecilerdi ve içgüdülerine güvenerek kumar oynamay› severlerdi. David On futbolcunun arkas›ndaki yaln›z adamd›r kaleci. “Herfley bitti” denilen anda ortaya ç›k›p kahramanlaflmas› istenir. Peki geliflen futbol ve de¤iflen kurallar çerçevesinde kalecilik sanat› nas›l bir yön buluyor? Yapt›¤› çok zekice bir hareket kaleciyi beceriksiz durumuna düflürebilir. Ya da do¤ru bir ç›k›fl› yanl›fl biçimde sonuçlanabilir. Kaleci ilk savunmac› olmas›n›n yan› s›ra ilk hücum oyuncusudur ayn› zamanda. Bir de kaleciye pas kural›n›n getirdi¤i s›n›rlamayla ayaklar›n› çok iyi kullanmak zorundad›r art›k. Bazen defans›na ba¤›rmak, bazen de arkadafllar›yla telepati kurmak gibi bir mecburiyeti de vard›r. Fransa Milli Tak›m›’n›n eski file bekçisi Bernard Lama yeni kaleci tipini “Bir oyuncunun ve kalecinin yeteneklerine üst düzeyde sahip bir mutant ›rk›n›n do¤umuna tan›kl›k ediyoruz” sözleriyle anlat›r. sanat› Yaln›z adam›n