TamSaha 166. Sayı / Eylül 2018

skoru 4-2’ye getiriyor, Sovyetlere Belanov’un 111’de penaltıdan attığı gol yetmiyordu. Ancak Sovyet futbolu artık yeni bir can damarı bulmuş görünüyordu ve 1988 Avrupa Şampiyonası finalle- rinde bir kez daha şampiyonluğa çok yaklaşacaklardı. Federal Almanya’daki finallere Doğu Al- manya, Fransa, İzlanda ve Norveç’in yer aldığı grubu 5 galibiyet, 3 bera- berlikle ilk sırada tamamlayarak gittiler. Fransa grupta ancak üçüncü olabilmişti. Hollanda, İrlanda Cumhuriyeti ve İngiltere ile birlikte yer aldıkları çok zorlu grubu da birinci bitirmeyi başardılar. Hollanda’yı 1-0, İngiltere’yi 3-1 yenmiş, İrlanda ile de 1-1 berabere kalmışlardı. Yarı finalde karşılarında İtalya vardı. Zorlu rakiplerini Hennadiy Litovchenko ve Oleh Protasov’un golleriyle 2-0 yenerek finale yükseldiler. Dördüncü kez geldikleri finalde, 1960’tan bu yana süren 28 yıllık Avrupa şampiyon- luğu hasretine son vermek istiyor- lardı ve karşılarındaki rakip grup aşamasında mağlup ettikleri Hollanda’ydı. Ancak bu kez de işleri istedikleri gibi gitmeyecek ve Hollanda 32’de Ruud Gullit’in, 54’te ise yıllarca unutulmayacak bir gole imzasını atan Marco van Basten’in sayılarıyla 2-0 kazanıp Sovyetlere o hazzı tattırmayacaktı. Ve Sovyetler Birliği futbol tarihin- deki son sahnesini de 1990 Dünya Kupası’nda alacaktı. Avusturya, Türkiye, Doğu Almanya ve İzlan- da’dan oluşan eleme grubunu 11 puanla ilk sırada tamamlayarak gittikleri İtalya’da sanki birliğin sonunun da geldiğini anlatan bir performans göstermişlerdi. Kamerun, Romanya ve Arjantin’le yer aldıkları grupta Romanya ve Arjantin’e 2-0 yenildikten sonra Kamerun’u 4-0’la geçmeleri bir işlerine yaramamış, sonuncu olarak elenmekten kurtulamamışlardı. 1992 Avrupa Şampiyonası’nın final- lerinde onları Bağımsız Devletler Topluluğu adı altında izledik. İtalya, Norveç, Macaristan ve Kıbrıs Rum Kesimi’ni geride bırakıp ilk sırayı aldıkları elemeleri Sovyetler Birliği unvanıyla oynamış, İsveç’teki final- lere ise BDT olarak gelmişlerdi. Lâkin Hollanda, Almanya ve İskoç- ya’nın yer aldığı grupta sadece iki beraberlikle iki puan toplayıp so- nuncu oldular ve elendiler. Bundan sonrası için ise artık Rusya dönemi açılmış oldu. 1994 Dünya Kupası fi- nallerine, İzlanda, Macaristan ve Lüksemburg’u geride bıraktıkları grubu Yunanistan’ın ardından ikinci sırada tamamlayarak katıldılar. Ancak ABD’deki finallerde sadece Kamerun’u yenebildiler ve Brezilya ile İsveç’e mağlup olup grup aşama- sında turnuvaya veda ettiler. EURO 96 elemelerinde kolay bir gruba düşmüşlerdi. İskoçya, Yuna- nistan, Finlandiya, Faroe Adaları ve San Marino’nun önünde İngiltere’ye gitmeleri şaşırtıcı olmadı. Ama fi- nallerde büyük bir hayal kırıklığı daha yaşadılar. Almanya, Çek Cum- huriyeti ve İtalya ile paylaştıkları grupta tek puanlarını 3-3’lük Çek maçında aldılar ve sonuncu sırada kalıp evlerine döndüler. 1998 Dünya Kupası ve EURO 2000 elemelerini geçemeyen Ruslar, 2002 Dünya Kupası’na elemeleri ilk sırada tamamlayarak geldikten sonra yeni bir şokla daha karşılaştı. Japonya, Belçika ve Tunus’un yer aldığı grupta sadece Tunus’u 2-0 yenerek puan alabildiler ve bir kez daha bavullarını erkenden topla- mak durumunda kaldılar. Zaten sonrasında 2006 ve 2010 Dünya Ku- paları için vize de alamayacaklardı. Ama bu arada 2004, 2008 ve 2012 Avrupa Şampiyonası finallerine ka- tılarak büyük turnuva hasretlerini giderdiler. EURO 2004 elemelerinde kolay bir gruba düşmüşlerdi. İrlanda Cumhuriyeti, Arnavutluk ve Gürcis- tan’ı geride bırakıp İsviçre’nin pe- şinden Portekiz’in yolunu tuttular. Ama işte o kadar… Portekiz, Yuna- nistan ve İspanyalı grupta sadece Yunanistan’ı 2-1 yenince sonuncu olup elendiler. EURO 2008’de ise tıpkı bizimgibi son dönemdeki en büyük başarıla- rını yakaladılar. İngiltere, İsrail, Ma- kedonya, Estonya ve Andorra’yı arkalarında bıraktıkları eleme gru- bundan, Hırvatistan’ın peşinden ikinci olarak çıktılar. İspanya, İsveç ve Yunanistan’la paylaştıkları gruba 4-1’lik İspanya yenilgisiyle başlasalar da Yunanistan’ı 1-0, İs- veç’i de 2-0 yenerek ikinci sıradan çeyrek finale yükseldiler. Hol- landa’dan EURO 88’in hesabını Pavlyuchenko, Torbinsky ve Arsha- vin’in golleriyle uzatmada 3-1 kaza- yarı final oynayarak elde etti. Kuzey Kore, İtalya ve Şili’nin bulunduğu gruptan üç maçlarını da kazanarak ilk sırada çıktılar. Çeyrek finalde Macaristan’ı 2-1’lik skorla saf dışı bıraktılar. Yarı finalde ise Alman- ya’ya 2-1 yenilerek final şansını kaçırdılar. Üçüncülükmaçında ise Portekiz’e yine 2-1 yenildiler. 1968 Avrupa Şampiyonası finalle- rinde Sovyetler yine sahnedeydi. Yunanistan, Avusturya ve Finlan- diya ile eşleştikleri grubu beş galibiyet, bir yenilgiyle ilk sırada tamamlayıp İtalya’da dört takımlı finallerde yer aldılar. Yarı finalde eşleştikleri İtalya ile normal sürede ve uzatmalarda eşitliği bozamadılar ve kura atışında kaybettiler. Üçün- cülükmaçında ise İngiltere’ye 2-0 yenilip dördüncülükle yetindiler. 1970 Dünya Kupası finallerine İr- landa Cumhuriyeti ve Millî Takımı- mızın yer aldığı grubu lider bitirerek giden Sovyetler Birliği, ev sahibi Meksika, Belçika ve El Salvador’un yer aldığı grubu iki galibiyet, bir beraberlikle lider bitirip çıktığı çey- rek finalde Uruguay’a uzatmalarda yediği golle 1-0 kaybederek elendi. 1972 Avrupa Şampiyonası’nda ise Sovyetleri bir kez daha finalde izledik. İspanya, Kuzey İrlanda ve Kıbrıs RumKesimi’nin yer aldığı eleme grubunu dört galibiyet, iki beraberlikle ilk sırada tamamlayan Sovyetler, Belçika’da düzenlenen dört takımlı finallerde Macaristan’ı Anatoly Konkov’un golüyle 1-0 yenip finale yükseldi. Ancak finalde karşılaştıkları Federal Almanya karşısında Gerd Müller’in iki, Her- bert Wimmer’in de bir golüne engel olamayınca 3-0 yenilerek bir kez daha ikincilikle yetindiler. Sovyetlerin 1958’den bu yana büyük turnuvalara aralıksız katılımı 1974 Dünya Kupası’nda diskalifiye olmaları nedeniyle sekteye uğradı. Kurallar gereği SSCB’nin Şili ile play-off oynaması gerekiyordu. Ev- lerindeki ilkmaçta golsüz berabere kaldılar. Agusto Pinochet’nin darbe yaptığı ve devlet başkanı Salvador Allende’nin öldürüldüğü Şili’ye git- mek istemediler ve maçın tarafsız sahada oynanmasını talep ettiler. Bu talepleri FIFA tarafından redde- dilince de Şili’ye gitmeme kararı aldılar ve hükmen yenik sayıldıkları için de finallere katılamadılar. Sonrasında sıkıntılı bir döneme giren SSCB, Avrupa Şampiyona- sı’nın 1976, 1980 ve 1984 elemelerini geçemedi. 1978 Dünya Kupası’na da katılamadılar. Ancak bu süreçte 1982 Dünya Kupası’nda yer aldılar. Grupta İskoçya ve Yeni Zelanda’yı arkalarında bırakıp Brezilya’nın peşinden ikinci olarak turu geçtiler. İkinci turda ise Polonya ve Belçika ile eşleşmişlerdi. Belçika’yı 1-0 yen- diler ama aynı takımı 3-0mağlup eden Polonya ile golsüz berabere kalınca daha ileri gidemediler. 1986 Dünya Kupası’nda Fransa, Ma- caristan ve Kanada ile aynı grupta yer aldılar. Macaristan’ı 6-0, Kana- da’yı 2-0 yendikleri gruptan Fransa ile 1-1 berabere kalıp ilk sırada çık- tılar. Ancak ikinci turdaki unutul- maz maçta Belçika’ya uzatmalarda 4-3 yenilerek elendiler. Omaçta Belanov’un 27 ve 70’te attığı gollerle iki kez öne geçmişler ancak Belçika 56’da Scifo ve 77’de Ceulemans’la 2-2’yi bulupmaçı uzatmalara taşı- mıştı. 102’de Demol ve 110’da Clae- sen’le iki gol daha bulan Belçika Hollanda ile oynanan EURO 1988 final maçı 1996’daki unutulmaz Belçika karşılaşması EURO 1972’nin finalisti Sovyetler Birliği Millî Takımı Rus futbolunun büyük yıldızı Lev Lashin 12 13