Basic HTML Version
Doğu Almanya’da,
1970’lerin sonundan
1980’lerin sonuna ka-
dar futbolda bir Dina-
mo Berlin hegemon-
yas› yaşanm›şt›. Hem
devletin gizli servisi
Stasi’nin hem de kulüp
yönetiminin baş›ndaki
Erich Mielke’nin ilişki-
leri sayesinde aç›kça
kay›r›lan başkent eki-
bi, söz konusu periyot-
ta 10 sene üst üste
şampiyonluğa ulaşm›ş
ve Doğu Alman Ligi’ni
de bu sayede en çok
kazanan tak›m haline
gelmişti.
Ancak iki Alman-
ya’n›n birleşmesi son-
ras›nda kulüp bir daha üst seviyede kendisini göster-
me f›rsat›n› yakalayamad› ve 1991 y›l›ndan beri böl-
gesel liglerde mücadele etmekte. Elbette bunda za-
man›nda Stasi ile kulüp aras›ndaki ilişkinin halk›n
büyük çoğunluğu üzerinde yaratt›ğ› antipatinin etkisi
de yads›namaz. Zira kulüp uzun süredir belini doğ-
rultabilmesi için ihtiyaç duyduğu desteği bulam›yor.
Öte yandan Almanyalar›n birleşmesi sonras›nda tü-
kenme noktas›na gelen tek Doğu Alman kulübünün
Dinamo Berlin olduğunu da söyleyemeyiz. Birleşme-
den bugüne kadar geçen süre içerisinde Bundesli-
ga’da sadece dört Doğu Alman tak›m› boy gösterebil-
di. Bunlar Hansa Rostock, Dinamo Dresden, Energie
Cottbus ve VfB Leipzig’di. Bunlar aras›ndan en başa-
r›l›s› 13 sezon boyunca Bundesliga’da mücadele
eden Hansa Rostock oldu ama onlar da bu süre zar-
f›nda en fazla lig alt›nc›l›ğ› elde edebildi. Diğer taraf-
tan Energie Cottbus alt›, Dinamo Dresden dört, VfB
Leipzig ise sadece bir sezon Bundesliga’da yer ald›
ve bunlar›n hiçbirinde de alt s›ralardan kurtulamad›.
K›sacas› iki Almanya’n›n birleşmesi, futbolda Doğu
Almanya’n›n tükenişine de yol açm›ş oldu.
Almanya / Bir tükeniş hikâyesi
Doğu Bloğu zaman›nda devletin
futbola en çok müdahil olduğu ül-
kelerden biri de Romanya’yd›. Bu
dönemde Rumen futbolunda en
çok ön plana ç›kan kulüpler de or-
dunun denetimi alt›nda bulundu-
ğundan askerle özdeşleşen Steaua
Bükreş ile içişleri bakanl›ğ›n›n hi-
mâyesinde olduğundan polis gü-
cüyle özdeşleşen Dinamo Bük-
reş’ti. Öyle ki Çavuşesku devrildiği
esnada Steaua 14 şampiyonlukla
ligde en çok zafer kazanan tak›md›
ve onlar› da 12 şampiyonlukla Di-
namo Bükreş izliyordu. Bunlara ek
olarak Steaua Bükreş 1986 y›l›nda
şampiyon Kulüpler Kupas›’n› ve
Süper Kupa’y› da kazanm›ş,
1989’da da yine şampiyon Kulüp-
ler Kupas›’nda final oynama başar›-
s›n› göstermişti.
Demir Perde’nin çöküşü sonras›n-
da ordu ile içişleri bakanl›ğ›n›n söz
konusu iki kulüp üzerindeki etkile-
ri de gitgide azalmaya başlad›. Gü-
nümüze gelindiğinde de kulüplerin
art›k bu yap›lar›n bünyesinden ta-
mamen ç›kt›klar›n› ve birer özel şir-
kete dönüştüklerini görmekteyiz.
Tabiî bu durum, eski imtiyazl› ko-
Romanya’n›n güney
komşusu
Bulgaris-
tan’da da futbolun Do-
ğu Bloğu’nun dağ›lma-
s›ndan sonra izlediği
seyir benzer doğrultu-
da… Burada da Demir
Perde
döneminde
CSKA Sofya ordunun,
Levski Sofya da içişleri
bakanl›ğ›n›n kontro-
lündeydi ve ülkenin
aç›k ara en başar›l› ku-
lüpleri de bunlard›.
Doğu Bloğu dağ›lma-
dan önce CSKA’n›n 26,
Levski’nin de 14 şam-
piyonluğu mevcuttu ve
bu alanda yanlar›na yaklaşmay› başarabilen üçüncü
bir tak›m da yoktu. Zaten söz konusu dönemde bu iki
tak›m›n şampiyon olamad›klar› sezon say›s› sadece
beşle s›n›rl›yd›.
Demir Perde’nin y›k›lmas›, görünüşte en çok CSKA’y›
etkiledi. K›rm›z›-beyazl›lar, aradan geçen çeyrek as›r-
da sadece beş kez şampiyon olabildiler ki, önceki
şampiyonluk ortalamalar›na k›yasla bu felâket deni-
lebilecek kadar düşük bir düzeyi işaret ediyor. Öte
yandan Levski, kazand›ğ› dokuz şampiyonlukla bu
dönemin yeni y›ld›z› gibi gözükse de son y›llara bak-
t›ğ›m›zda onlar›n da güçlerinin azalmakta olduğu
gözlerden kaçm›yor.
Bulgaristan Ligi’nin son beş sezonunda ne CSKA ne
de Levski şampiyon olabildi. Bu sezonlar›n ilk ikisin-
de zafere Litex Lovech ulaşt› ki, Litex daha öncesin-
de de 1998 ve 1999 y›llar›nda bu başar›y› elde etmiş-
ti. Son üç sezondaysa lig tamamen Ludogorets Raz-
grad tak›m›n›n hâkimiyetinde geçiyor. ‹şin ilginci,
Ludogorets’in bu üç sezonun haricinde birinci lig
geçmişinin dahi bulunmamas›. 2010 sonlar›nda
muhteris işadam› Kiril Domuschiev taraf›ndan sat›n
al›nan kulüp, hemen o sezon birinci lige yükseldi ve
burada geçirdiği üç sezonda da şampiyonluğu kimse-
lere b›rakmad›. Ludogorets bu başar›s›n› daha uzun
süre devam ettirebilecek mi yoksa onlar› Unirea Ur-
ziceni’deki gibi bir son mu bekliyor, elbette bunu da
zaman gösterecek.
Bulgaristan / Romanya’n›n bir benzeri
numlar›n› ortadan kald›rd›ğ› için iki kulüp de kendilerini daha fazla ra-
kiple mücadele ederken buldu.
Sosyalizm zaman›nda Steaua ile Dinamo’nun ikisinden birinin de şampi-
yon olamad›ğ› sezonlar elbette olmuştu ama bu sezonlar peş peşe en faz-
la üç kere gelebilmişti. Oysa ki, son zamanlara bakt›ğ›m›zda 2008’den
2013’e kadar beş sezon boyunca iki tak›m›n da zirvenin uzağ›nda kald›-
ğ›n› görmekteyiz ve bu da ülke futbolundaki değişimin basit bir gösterge-
si. Dahas›, söz konusu beş sezonda şampiyon olan CFR Cluj, Unirea Ur-
ziceni ve Otelul Galati tak›mlar›n›n üçü de bu dönemde tarihlerinde ilk
kez bu mutluluğu yaşad›.
Yani Romanya’da güçlülerin zay›flamas› ve birtak›m zenginlerin eskiden
çok güçlü olmayan tak›mlar› finanse etmesiyle birlikte güç dengeleri bir
hayli değişti. Tabiî bu ani değişim, ortaya tuhaf futbol hikâyelerinin ç›k-
mas›na da yol açt›. Örneğin Unirea Urziceni kulübü, 2006’da tarihinde
ilk kez birinci lige ç›kt› ve bu seviyedeki henüz üçüncü sezonunda da
şampiyonluğa ulaşt›, ard›ndan da şampiyonlar Ligi’nde boy gösterdi. An-
cak 2010 sonunda sponsorunun çekilmesinin ard›ndan içine girdiği mâ-
li kriz, bir y›l sonra kulübün faaliyetlerini sonland›rmas›na yol açt›.
Romanya / Askerin ve polisin gücü k›r›ld›
104
TamSaha
Romanya’da art›k Cluj’un borusu ötüyor
Doğu Alman futbolunun lokomotifi Dinamo, Bundesliga’da tutunmad›
Geçmişte esamisi okunmayan Ludogorets, Bulgaristan Ligi’nin tek hâkimi
TamSaha
105